Có một mùa xuân không bao giờ quên

---

(17/01/2012 12:37:27)

Trước thềm năm mới, mọi người hay nhớ về quá khứ, ôn cố tri tân. Trong số báo đón Nhâm Thìn 2012, Nội san Thông tấn xin giới thiệu cùng độc giả những kỷ niệm về Xuân và Tết một thủa đạn bom của các phóng viên TTXVN kỳ cựu Phạm Nhật Nam và Phạm Nho Nghĩa.

            Thời điểm ấy là sau Hiệp định Paris, nhưng chiến tranh vẫn diễn ra ngày càng khốc liệt. Chính quyền Sài Gòn trắng trợn vi phạm Hiệp định, thường xuyên tổ chức các cuộc càn quét qui mô lớn, đánh phá, lấn chiếm vùng giải phóng. Về phía ta, trên chiến trường, bên cạnh việc đẩy mạnh hoạt động quân sự, chủ động tiến công địch bảo vệ và mở rộng vùng giải phóng, ta chủ trương thành lập các đội công tác đi sâu vào các vùng địch tạm chiếm, đẩy mạnh công tác vận động quần chúng, xây dựng cơ sở cách mạng, làm thất bại kế hoạch bình định và chương trình Việt Nam hoá chiến tranh của chúng. Tôi là một trong số cán bộ được Ban Tuyên huấn Trung ương cục Miền Nam điều động đi làm công tác này.

            Tổ công tác chúng tôi được cử về Thanh Điền, một xã vùng ven thị xã Tây Ninh. Tổ gồm ba người, do đồng chí Vũ Đình Hào, cán bộ B3 (tiểu ban Giáo dục Giải phóng) làm tổ trưởng. Hai tổ viên là đồng chí Phạm Quang Nghị, cán bộ B2 (tiểu ban Văn nghệ Giải phóng hiện là bí thư Thành ủy Hà Nội) và tôi, cán bộ B7 (Thông tấn xã Giải phóng). Xã Thanh Điền nằm trong vành đai bảo vệ thị xã Tây Ninh và bảo vệ các căn cứ quân sự lớn như Cẩm Giàng, Trảng Lớn, Tua Hai... lại nằm giáp vùng giải phóng của ta, nên địch xây dựng ở đây thành các ấp chiến lược kiểu mẫu, có hệ thống đồn bốt dày đặc, do một đại đội bảo an đóng giữ. Tại địa bàn công tác mới, tổ chúng tôi được phân công theo các mũi khác nhau: Đồng chí Vũ Đình Hào bám xã ủy, phụ trách điều hành chung. Tôi và đồng chí Phạm Quang Nghị đi theo hai cánh, mỗi người phụ trách một ấp, trực tiếp bám đất, bám dân.

            Nhóm tôi có bốn người do xã đội trưởng Năm Long, một du kích nổi tiếng gan dạ và mưu trí, đã từng bám trụ gần chục năm trên địa bàn ác liệt này, làm nhóm trưởng. Bây giờ, tôi vẫn nhớ như in lần đầu chạm mặt người chỉ huy du kích quả cảm. Anh nhìn chăm chăm bộ dạng thư sinh của tôi hồi lâu, rồi hỏi cụt lủn:

            - Tên gì? Vào trong này được bao lâu rồi? Đã đánh được bao nhiêu trận?

            Thú thật, tôi lúc đó như cậu học trò nhỏ đứng trước người thày nghiêm khắc để thi vấn đáp:

            - Thưa anh Năm, tôi tên là Nam. Vào chiến trường mới được hơn năm, ở căn cứ trên R. Đây là lần đầu tiên đi chiến trường. Mọi việc xin được anh chỉ bảo.

            Năm Long nói, giọng thẳng băng không hề dịu lại:

            - Cái gì chưa biết thì sẽ biết. Ở chiến trường cái cần là lá gan phải to.

            Nói rồi anh ra lệnh:

            - Bây giờ đến gặp xã đội phó lĩnh 1 khẩu súng AK, 5 băng đạn, 4 quả lựu đạn và lương thực đủ một tuần. Chuẩn bị sáng mai xuống địa bàn.

            Cuộc ra mắt của tôi với người chỉ huy du kích không mấy dễ chịu, nhưng sau này, càng sống với Năm Long tôi càng hiểu ra rằng, đằng sau sự thô ráp đó là một tấm lòng. Anh muốn tôi, một người chưa từng trải cuộc sống chiến trường phải hiểu rõ sự khốc liệt của chiến tranh, phải chuẩn bị tinh thần đối mặt với nó. Ngay sáng hôm sau anh cho người mang đến cho tôi hai bộ quần áo bà ba và khăn rằn để ăn mặc như một nông dân Nam bộ chính hiệu khi đi tiếp xúc với quần chúng. Trên chiếc xuồng ba lá vượt sông Vàm Cỏ Đông đến địa bàn công tác, Năm Long tranh thủ thông báo cho tôi về tình hình quần chúng, tình hình địch, điều kiện ăn ở, phương thức đi lại, công tác trong những ngày tới.

            Dù đã chuẩn bị tinh thần đón nhận những khó khăn, nguy hiểm, nhưng tôi cũng không thể hình dung hết những gian khổ ở chiến trường. Để thuận tiện cho việc bám dân, bám đất, tránh sự phát hiện của địch, chúng tôi phải chọn những gò đất nổi giữa bốn bề mênh mông nước và những bụi cây rậm rạp làm nơi ẩn náu. Ở vị trí đó dễ quan sát, dễ cơ động, tiến công và phòng thủ đều thuận lợi và khi cần có thể vượt sông Vàm Cỏ về vùng giải phóng. Nhưng có ba điều phiền toái: Một là, công sự chiến đấu và tránh bom, pháo lúc nào cũng ngập nước. Hai là, muỗi nhiều vô kể. Ba là, nấu ăn phải vào lúc đêm khuya, phải che lửa thật kỹ. Nhiều đêm, địch bắn pháo không theo một quy luật nào. Nhiều quả rơi chỉ cách nơi chúng tôi ở không đầy 100 mét. Quần áo ướt chưa kịp thay, chúng lại bắn đợt mới. Lại nhảy xuống hầm và phải chịu ngâm trong nước lạnh suốt đêm. Ai cũng rét run cầm cập. Ở đã vậy, ăn cũng vất vả không kém. Thức ăn thường ngày của chúng tôi là các loại rau dại ngoài đồng, như kèo nèo, chùm bao, rau đắng, có khi là đọt lục bình... và mắm nêm. Thỉnh thoảng, Năm Long trổ tài cắm câu, mò bắt cá dưới kênh, chúng tôi mới lại có bữa ăn tươi.

            Những khó khăn, bỡ ngỡ ban đầu đối với tôi rồi cũng nhanh chóng qua đi. Một thời gian ngắn sau đó, tôi đã bắt mối, xây dựng được với nhiều cơ sở quần chúng. Hàng ngày, tôi đã có má Năm, má Bảy, dì Hai, dì Sáu, dượng Chín, út Nhớ... chăm sóc, che chở, bảo vệ và giúp đỡ trong công việc.

 

            Đón Xuân trong ấp chiến lược

            Công việc cuốn đi, không để ý đến thời gian trôi nhanh. Một buổi sáng trên đường đi công tác bất chợt nhìn thấy mấy nhánh mai rừng đâm nụ khoe sắc vàng, giật mình biết Xuân đã về. Cảm nhận Tết đến gần hơn, bởi mấy hôm sau, đội du kích đã được bà con kín đáo gửi cho những món quà tết: bánh tét, thịt kho trứng, củ kiệu, tôm khô, bánh tráng... Bữa ăn của chúng tôi cũng có đủ mùi vị như tết ở quê nhà.

            Còn nhớ một buổi chiều cận tết, Năm Long họp toàn đội thông báo: Ngày mai 29 tết, chúng ta sẽ về căn cứ trong vùng giải phóng ăn tết. Khỏi phải nói, cả nhóm ai cũng vui, mỗi người một nỗi niềm riêng. Suốt buổi chiều hôm ấy, chúng tôi sống trong cảm giác hồi hộp, chờ đợi. Trời vừa sập tối, bốn anh em nhanh chóng lên đường. Bây giờ nghĩ lại thấy thật buồn cười. Có lẽ không ở đâu lại có kiểu đi ăn tết như chúng tôi: Súng lăm lăm trong tay, bước đi dò dẫm, thận trọng, cảnh giác. Một kiểu ăn tết chỉ có ở chiến trường. Chặng đường căng thẳng, nguy hiểm, vượt qua nhiều bãi chông, mìn, hàng rào thép gai của địch để vào ấp chiến lược, tôi xin phép không kể lại ở đây. Chỉ biết rằng, lúc chúng tôi lọt được vào bên trong ấp chiến lược đã gần 10 giờ đêm. Cuộc hội ngộ ở nhà Năm Long diễn ra thật cảm động. Trong ánh sáng mờ mờ của cây đèn dầu, ba má anh hết nắm tay, lại sờ lên đầu từng đứa như để cảm nhận từng gương mặt, từng hơi thở của những đứa con ruột thịt. Sau phút xúc động, má anh mò mẫm trong bóng tối sắp xếp, chuẩn bị quà cho chúng tôi để mang về cứ ăn tết. Ba Năm Long trịnh trọng khăn đóng áo dài khấn vái trước bàn thờ tổ tiên, cầu mong cho những đứa con du kích mạnh khoẻ, bình an. Tôi chợt thấy cay nơi khoé mắt, thoáng chạnh lòng nhớ tới người thân, gia đình, quê hương.

            Sau nhà Năm Long, chúng tôi còn thăm và chúc tết hai gia đình nữa. Trước khi rời ấp, chúng tôi ghé nhà má Năm -  cơ sở chí cốt của đội du kích từ nhiều năm nay. Chui từ đám cây rậm rạp phía sau vào nhà, trong ánh sáng của ngọn đèn dầu đã vặn nhỏ chỉ còn như hạt đỗ, má Năm đã ngồi chờ chúng tôi từ bao giờ, bên cạnh mâm cỗ dọn sẵn. Má khẽ trách "Sao tụi bay đi lâu thế, thức ăn nguội hết cả rồi. Mau ăn đi rồi ra ngoài kẻo trời sáng. Má ra ngoài trông chừng cho". Khoảng hai giờ rưỡi sáng, chúng tôi bắt đầu rời ấp. Khi vào chỉ có súng với đạn, nhưng khi ra ba lô ai cũng lỉnh kỉnh, nặng trĩu các món quà tết của bà con.

---

CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:

Cảm xúc đầu xuân (17/01/2012 11:51:19)

Kỷ niệm 60 năm sự kiện Bác hồ đến thăm VNTTX (1952 - 2012): Nhớ mãi mùa xuân chiến khu năm ấy (17/01/2012 10:48:50)

Những bức thư tràn đầy tình cảm của học viên trường Thông tấn (22/12/2011 12:26:33)

TTXVN tập huấn Luật Viên chức (22/12/2011 11:42:43)

Kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà báo Wilfred Burchett (16/9/1911 - 2011),  (22/12/2011 11:40:11)

Trang web quảng bá doanh nghiệp Nhật Bản trên VietnamPlus  (22/12/2011 11:35:36)

Ðại hội đại biểu toàn quốc nhiệm kỳ II (2011-2015) Hội hữu nghị Việt Nam - Tây Ban Nha (22/12/2011 11:32:01)

Trang web qỷãêng bẳâ doanh nghiõ»‡p Nhõã­t Bõãên trẳàn VietnamPlus (22/12/2011 11:26:29)

Cán bộ, công nhân viên TTXVN sẻ chia với người nghèo (22/12/2011 11:10:43)

Báo chí ASEAN+3 tăng cường tiếng nói chung (22/12/2011 11:03:24)