Tin trong ngành
Hai thập kỷ thăng trầm của Toàn soạn Tạp chí UNESCO
(07/11/2006 09:50:01)
Hai thập kỷ tồn tại, với 3 đầu báo, Toàn soạn UNESCO đã góp phần nhỏ bé làm đa dạng hoá các sản phẩm của TTXVN.
Từ "người đưa tin UNESCO"...
Vào cuối năm 1986, lần đầu tiên trên thị trường báo chí nước ta xuất hiện một ấn phẩm của Liên Hợp Quốc bằng tiếng Việt, có nội dung khá "kinh viện" và được trình bày đẹp. Đó là Tạp chí The UNESCO Courier (Người đưa tin UNESCO).
Người đưa tin UNESCO tiếng Việt là kết quả của sự hợp tác giữa Việt Nam và UNESCO (Tổ chức Văn hoá, Khoa học và Giáo dục của LHQ), được Chính phủ giao cho TTXVN một thành viên trong Tiểu ban Thông tin của UBQG UNESCO VN - biên dịch và ấn hành.
Người đưa tin UNESCO được thành lập vào tháng 10/1947, chỉ 23 tháng sau ngày ra đời tại Luân Đôn của UNESCO, tổ chức của LHQ được đánh giá là quy tụ được đông đảo các triết gia, các nhà văn hóa, các nhà sư phạm và các nhà khoa học kiệt xuất của nhân loại (trong đó có Albert Einstein và Marie Cuire). Bốn tháng sau, vào tháng 2/1948, Người đưa tin UNESCO đã ra mắt bạn đọc bằng tiếng Anh. Và khi số đầu tiên bằng tiếng Việt có mặt tại Việt Nam vào tháng 11/1986 thì tạp chí này đã được xuất bản trên khắp thế giới bằng 32 thứ tiếng, cùng với chữ Braille (chữ nổi).
Các ban biên tập quốc gia có quyền chọn một trong 4 mức nội dung và hình thức do Ban biên tập quốc tế (đóng tại
Để đạt được thành quả như vậy, tập thể Ban biên tập tiếng Việt của Người đưa tin UNESCO đã phải đầu tư không ít thời gian và công sức. Thường thì anh chị em trong Toà soạn chỉ dịch đôi ba bài không mang đậm màu sắc chuyên môn, còn đâu phải đi tìm công tác viên là các chuyên gia vừa vững về chuyên môn, vừa thạo ngoại ngữ để nhờ họ dịch giúp. Theo quy định thì bản dịch phải chính xác và đủ ý, mà khi chuyển sang tiếng Việt thì chữ lại dôi ra, gây tình trạng "thiếu đất". Vì thế, trong quá trình biên tập,Toà soạn phải tìm cách biểu đạt giúp tối thiểu hoá lượng chữ. Rồi khi đưa nhà in bình bản cũng phải kiểm tra kỹ để không bỏ qua bất cứ chi tiết nào.
Và trên cả nỗ lực của Toàn soạn là sự chỉ đạo và sự quan tâm của Bộ biên tập khi luôn dành cho Toàn soạn những điều kiện in ấn tốt nhất; luôn luôn được Tổng Giám đốc TTXVN (kiêm Phó Chủ tịch và Trưởng Tiểu ban thông tin UBQG UNESCO VN) làm Tổng biên tập. Người đưa tin UNESCO là ấn phẩm uy tín trong làng báo nước ta do nó được các chuyên gia tên tuổi trên thế giới viết nên. Và để được đăng trên tạp chí này, bài viết phải qua nhiều khâu tuyển chọn.
Người đưa tin UNESCO là một ấn phẩm kén độc giả. Chỉ trí thức mới "tiêu hoá" được nó. Không ít nhà chuyên môn đã đến Toà soạn xin chụp lại những bài báo để phục vụ công việc nghiên cứu. Một sinh viên cho biết, nhờ khai thác những ý tưởng nêu trong tạp chí mà luận văn tốt nghiệp của anh ta được điểm xuất sắc. Và một người làm công tác giáo dục từng nói với chúng tôi rằng, các nhà sư phạm Việt Nam rất tâm đắc với ý tưởng "Ba trụ cột của giáo dục" nêu trong tạp chí.
Tuy được đánh giá cao nhưng Người đưa tin UNESCO không phát hành được nhiều ngay cả khi chưa có xa lộ thông tin, đơn giản vì người muốn đọc thì không sẵn tiền và người sẵn tiền thì lại không muốn đọc. Mỗi kỳ, tạp chí chỉ bán được trên dưới 2000 bản, trong đó phát hành ở TP Hồ Chí Minh là chính. Ở các ban biên tập khác, tình hình có khá hơn, nhưng cũng rất khó khăn, số phát hành cũng chỉ trên dưới 10.000 bản. Vào cuối thập kỷ 1990, nghe nói, nguời Nhật đã xin đình bản bản tiếng Nhật, vì mặc dù đã được UNESCO tài trợ, họ vẫn bị lỗ nặng. Họ cho rằng, sở dĩ không phát hành được là do nội dung của Người đưa tin UNESCO lơ lửng giữa tạp chí chuyên ngành và tạp chi phổ thông.
Đến cuối năm 2002, cho dù đã ra sức xây dựng nội dung theo hướng dễ đọc hơn, Người đưa tin UNESCO vẫn phải thu hẹp lại do bị lỗ tổng cộng tới 6 triệu USD/năm. Kể từ năm 2003, Tạp chí chỉ ra mỗi năm hai kỳ và khoản tài trợ cho các ban biên tập cũng không còn nữa.
... Đến "Một của sổ nhìn ra thế giới"
Để tăng cường phổ biến kiến thức tới một bộ phận độc giả đông đảo hơn, vào năm 1999, Toà soạn đã đề xuất và được Bộ biên tập chấp thuận cho ra một phụ san khổ nhỏ, lấy ngay motto của Người đua tin UNESCO là tên gọi. Bán nguyệt san Một cửa sổ nhìn ra thế giới (A Window Open On the World) vậy là ra đời hồi tháng 2/1990, với tôn chỉ, mục đích là thông tin về những lĩnh vực sở thuộc của UNESCO và những vấn đề liên quan.
Vạn sự khở đầu nan, số đầu in 2000 bản nhưng chỉ bán được gần 1.000 bản, còn lại phải đem "biếu". Thăm dò thì thấy nhiều người "kêu" là khô khan quá, phải "gia giảm" thêm bằng những câu chuyện gần gũi hơn, đời thường hơn, vì Người đưa tin UNESCO đã "cao đạo" rồi.
Đề cao nguyên tắc "Cung cấp những thứ người ta cần, chức không phải những thứ mình có", Toà soạn đã chú trọng hơn đến những vấn đề được bạn quan tâm bằng cách mở thêm một số chuyên mục. Số lượng phát hành nhờ đó dần dần được cải thiện. Và đến khi hợp tác được với một số "chuyên gia" phát hành thì chỉ hơn một năm sau, con số phát hành đã được nâng lên mức trên 10.000 bản, có số tới 14.000 bản.
Với những thông tin bổ ích và thiết thực, đặc biệt là những Chủ đề liên quan đến những sự kiện nổi tiếng lịch sử, những câu chuyện thấm đẫm tình người v.v..., Một cửa sổ nhìn ra thế giới được bạn đọc đánh giá là một trong ba tạp chí "bỏ túi" đáng đọc. Anh Nguyễn Hoàn Nhật, phóng viên của Thể thao và Văn hoá, có lần đã tâm sự với tôi rằng, kiến thức đầu đời mà anh thu lượm được là từ Thể thao và Văn hoá và Một cửa sổ nhìn ra thế giới.
... Và "Chân trời UNESCO"
Đầu năm 2003, Ban lãnh đạo TTXVN và Ban lãnh đạo UBQG UNESCO VN quyết định hợp nhất Người đua tin UNESCO và Một của sổ nhìn ra thế giới thành tờ Chân trời UNESCO.
Ngoài chức năng thông tin về các lĩnh vực mà UNESCO khảo sát, Chân trời UNESCO còn thông tin về hoạt động của UNESCO nói chung và của UBQG UNESCO VN nói riêng. Mặc dù chưa được hấp dẫn cho lắm, một số Chủ đề trong tạp chí được độc giả đánh giá cao. Đặc biệt, UBQG UNESCO VN đã khen ngợi tạp chí đã thông tin kịp thời và đầy đủ về hoạt động của Uỷ ban. Một số đồng chí trong Toà soạn đã được Uỷ ban tặng Kỷ niệm chương vì sự nghiệp UNESCO.
Do ra đời trong lúc diễn ra cuộc cạnh tranh gay gắt trong làng báo, Toà soạn đã phải chật vật trong việc tìm một chỗ đứng trên thị trường. Những số đầu, do không được hỗ trợ về quảng bá và phát hành, chúng tôi chỉ bán được trên dưói 500 bản mỗi kỳ, trong đó một nửa được bán theo định hộ và một nửa được bán lẻ tại các sạp báo, do Toà soạn tự phát hành.
Hiện nay, số lượng phát hành của Chân trời UNESCO dao động quanh mức 850 bản mỗi kỳ, tuy còn thấp nhưng đáng mừng là có tăng trưởng. Toà soạn chúng tôi đề ra mục tiêu tăng 15% số lượng phát hành qua mỗi năm, để sau vài năm sẽ đạt mức 2.000 bản/kỳ, bắt đầu có lãi. Tháng 9 vừa qua, chúng tôi đã đưa được ấn phẩm của mình lên website http://docbao.com.vn. Hy vọng là tình hình sẽ sang sủa hơn.
Tôi vẫn nói đùa với đồng nghiệp rằng, mảnh đất của UNESCO không có "mỏ vàng" hay "mỏ dầu" bên dưới, nhưng với công nghệ của UNESCO và công sức của mình, chúng tôi có thể làm ra một chút hoa lợi.
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Nâng cao kỹ năng công tác biên tập (12/10/2006 14:23:27)
Bồi dưỡng kỹ năng viết tin, bài văn hóa nghệ thuật (12/10/2006 14:23:06)
Đội báo Tin Tức đoạt Cúp vô địch (12/10/2006 11:07:32)
Đẩy mạnh thi đua trong khối Khoa học - Văn hóa - Xã hội (12/10/2006 11:06:38)
TTXVN hưởng ứng chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn năm 2006 (12/10/2006 11:05:33)
Xây dựng lực lượng tự vệ cơ quan vững mạnh (12/10/2006 11:04:40)
Thông tấn xã Việt Nam khánh thành nhà tình nghĩa giúp đỡ gia đình chính sách (12/10/2006 11:00:59)
Khánh thành Trung tâm Thông tin Đối ngoại TTXVN (12/10/2006 11:00:29)
Cuộc gặp gỡ của những người đồng đội (12/10/2006 10:59:50)
Quyền Tổng Giám đốc TTXVN Nguyễn Quốc Uy giữ chức Phó Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia UNESCO Việt Nam (12/10/2006 10:58:56)
