Thứ năm, ngày 30/10/2025

Tin trong ngành

Nghề báo tưởng nhớ anh


(04/08/2006 08:56:33)

LTS: Vừa qua, nhân kỷ niệm 35 năm ngày Nhà báo - Liệt sỹ Chu Cẩm Phong hy sinh, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Nam đã tổ chức hội thảo "Về cuộc đời sáng tác của Nhà báo - Nhà văn - Liệt sỹ Chu Cẩm Phong". Cũng thời gian này, UBND Thị xã Hội An đã làm tờ trình đề nghị Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Liệt sỹ Chu Cẩm Phong. Nhân dịp này, Nội san Thông tấn xin giới thiệu hai bài viết về Nhà báo - Liệt sỹ Chu Cẩm Phong của tác giả Võ Thế Ái, nguyên Trưởng Phân xã TTXGP Khu 5 nơi Chu Cẩm Phong về nhận công tác năm 1965, và tác giả Trần Ấm.

          Trong một bài dài tưởng niệm đồng nghiệp đăng ở Nội san Thông tấn số tháng 5-1998, tác giả Như Nguyễn (tức Đoàn Tử Diễn, nguyên Tổng biên tập NXB Thông tấn) viết:


          'Người ta vẫn biết một nhà văn Chu Cẩm Phong, nhưng có lẽ không mấy ai nghĩ rằng khi lên đường về Nam, Trần Tiến - Chu Cẩm Phong đã từ trụ sở số 5 Lý Thường Kiệt (tức trụ sở Việt Nam Thông tấn xã) mà lên đường'.


          Đồng chí Phạm Nho Nghĩa, từng phụ trách lớp đào tạo phóng viên Thông tấn xã khóa 1964 - 1965, cũng cho biết: Cục Lưu trữ Quốc gia I còn lưu giữ tiểu sử của Trần Tiến với tư cách là một nhà báo trong danh sách cán bộ các ngành từ Trung ương vào Nam những năm kháng chiến chống Mỹ.


          Còn tôi nhớ lại, Tiến về công tác tại Phân xã TTXGP Khu 5 vào một ngày mùa xuân năm 1965. Lúc ấy, Phân xã đang xuống núi trở về hoạt động tại đồng bằng tỉnh Quảng Nam, ngoài chuyện bom pháo khốc liệt hàng ngày thì đời sống cũng rất thiếu thốn, vất vả. Thấy dáng vẻ 'thư sinh' của người bạn trẻ mới đến, tôi hơi lo cho anh, nên khi giao nhiệm vụ đã để tâm hơi nhiều tới việc khuyến khích anh vượt khó khăn, gian khổ. Trần Tiến lắng nghe, không nói gì. Nhưng vào bữa ăn chiều, dường như có ý làm vợi nỗi lo cho tôi, anh kể câu chuyện: Lúc còn ở trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, một bạn nước ngoài đến thăm ký túc xá thấy sinh viên ta ăn cơm độn sắn khô với ít rau muống luộc bèn hỏi: 'Đất nước các cậu kham khổ như thế này, làm sao chống chọi với Mỹ?' Tiến cười, trả lời: 'Rồi cậu xem, Mỹ sẽ thua đất nước quen chịu khổ này!'.

Nhà báo Chu Cẩm Phong (đầu tiên bên trái hàng thứ hai) cùng một số văn nghệ sỹ tại chiến trường. (Ảnh: Tư liệu).


          Câu chuyện nhỏ buổi đầu hội ngộ ít nhiều giúp tôi nhìn nhận anh khác hơn.


          Quả nhiên, qua một số lần được phân công đi viết về tội ác địch dùng B52 thả bom rải thảm, về du kích bao vây đồn địch, về phá ấp chiến lược, về các mẹ, các chị đi đấu tranh trực diện với địch..., Trần Tiến tỏ ra rất xông xáo và viết khá sinh động, sâu sắc.


          Cũng do đọc các bài tường thuật trên bản tin Thông tấn xã mà các đồng chí phụ trách Ban Tuyên huấn Khu 5 phát hiện khả năng viết văn của Tiến. Các anh nói với tôi để cho Tiến chuyển sang Tiểu ban Văn nghệ. Lúc đó Phân xã ít người, có thêm phóng viên Tiến là rất quý và báo chí thời chiến chẳng phải ít quan trọng. Giá như tôi yêu cầu giữ lại Tiến thì không thiếu lý do chính đáng. Nhưng thừa nhận sự tinh mắt của lãnh đạo, tôi vui vẻ để Tiến chuyến ngành.


          Trần Tiến - Chu Cẩm Phong hy sinh khi đang hoạt động ở lĩnh vực văn học nhưng ngành Thông tấn xã và Hội Nhà báo vẫn trân trọng nhớ tới người đồng nghiệp có đức, có tài.


          Trong một bài đăng ở sách 'Chân dung các Nhà báo - Liệt sỹ' do Hội Nhà báo Việt Nam ấn hành năm 1999, đồng tác giả Ngô Thế Oanh và Ngô Văn Phú viết:

 

          'Chu Cẩm Phong đến với báo chí, với văn học cũng như đến với đời sống, với cách mạng là để bày tỏ tình yêu. Một nhà văn nào đó đã nói tác phẩm là kết quả của tình yêu. Có lẽ, anh đã chọn cho anh con đường giản dị song khó khăn ấy'.

 

          Bài viết về Anh đăng trên Nội san Thông tấn số 5/1998 cũng ghi nhận:


          'Trần Tiến vào chiến trường với tư cách là phóng viên mặt trận. Những bài bút ký hôi hổi cuộc sống chiến trường được anh viết trong những điều kiện ngặt nghèo của chiến tranh. Thay vào những giây phút hiếm hoi kiếm tìm câu chữ, sắp xếp bố cục, Trần Tiến đã có sự cần mẫn quan sát, ghi chép và trên hết, anh có một tấm lòng trân trọng con người, trân trọng từng sự kiện nhân dân tạo nên'.


          Cũng từng là một bạn học của Trần Tiến, anh Đoàn Tử Diễn kể lại rằng, những năm ở trường Đại học, Tiến thường ngâm ngợi mấy câu thơ của Chế Lan Viên:


          Góc nhãn vườn xưa sao khó hái
          Tám mươi, nay mẹ hẳn lưng còng
          Chắp đường Nam - Bắc con thăm mẹ
          Hái một chùm ngon dâng mẹ ăn.

 

          Anh kể tiếp:
          'Sau khi đất nước giải phóng, chúng tôi có dịp về Hội An, thăm ngôi nhà thân thuộc của Trần Tiến, nơi từ đây anh đã mang ba lô theo các chú bộ đội tập kết ra Bắc. Đường Hội An hẹp mà gần gũi. Phố xá như những người thân. Hỏi về Trần Tiến, dân Hội An như thể đã gặp, đã cùng chung sống với anh thân thiết đến kỳ lạ. Bởi thế, lần đầu thăm nhà, chúng tôi đã tới nơi anh hy sinh ở xã Duy Tân, huyện Duy Xuyên. Nhiều ngày sau đó, bạn bè tìm mộ anh theo lời chỉ dẫn của dân làng. Nhưng người tìm thấy, sau nhiều lần tìm kiếm vất vả lại là người má của anh. Má thắp 3 cây nhang khấn vái thì thầm xong, má phun rượu một vòng xung quanh. Bỗng một nấm mồ hiện ra bên cạnh nơi bạn bè và dân làng đào kiếm suốt một ngày. Những nhát cuốc cẩn thận đào quanh nấm mồ, đào dần xuống và một lúc sau một mảnh dù hiện ra. Người mẹ nhận ngay ra tấm dù chính mẹ đã gửi lên căn cứ cho anh hồi nào. Tất cả ngồi thụp xuống quanh má. Giây phút ấy như nghe có tiếng nói đâu đó của Tiến'.


          Đọc đi, đọc lại những dòng hồi ký trên đây về một đồng nghiệp từng sát cánh, chiến đấu với mình, tôi hết sức xúc động và không khỏi miên man suy nghĩ: Phải chăng, những tình tiết ấy có tiềm ẩn ý nghĩa tượng trưng? Phải chăng người Mẹ ấy cũng là người mẹ quê hương với vòng tay ấm ôm vào lòng đứa con chí hiếu đã về với mẹ.

 

                                                                                                              Xuân 2006

 

 

          Nhà báo - Liệt sỹ Chu Cẩm Phong (tên thật là Trần Tiến) sinh ngày 12/8/1941 trong một gia đình cách mạng ở Hội An. Sau năm 1954, anh theo cha là bộ đội tập kết ra Bắc. Mẹ ở lại hoạt động bí mật ở thị xã Hội An.

 

          Ra Bắc, Trần Tiến học tại trường Học sinh miền Nam số 24 Hải Phòng từ năm 1956-1959. Năm 1961, anh là sinh viên Khoa Ngữ Văn trường Đại học Tổng hợp Hà Nội - khoá 4 (1961-1964).

 

          Ngày 8/1/1963, anh được kết nạp Đảng ngay trong trường Đại học. Anh học tiếng Trung Quốc rất giỏi. Năm 1964, anh tốt nghiệp khoa Văn vào loại xuất sắc nên được nhà trường chọn đi học nước ngoài. Nhưng anh xung phong vào Nam chiến đấu.

 

          Giữa năm 1964, anh theo học lớp phóng viên đào tạo cấp tốc do VNTTX tổ chức để phục vụ chiến trường B. Học xong, anh được cử về làm phóng viên Phân xã Khu 5. Sau, anh chuyển sang công tác ở Hội Văn nghệ Giải phóng khu 5. Tuy công tác ở Hội Văn nghệ nhưng anh vẫn gắn bó với nghề báo, vừa viết văn, vừa viết báo.

Võ Thế Ái
Nguyên Trưởng Phân xã TTXGP Khu 5
(Theo Nội san Thông tấn, số 7-2006)

CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:

Biến niềm phấm khởi thành những việc làm thiết thực (*) (04/08/2006 08:29:05)

Nhà báo Hoàng Tùng - Trọn cuộc đời với báo chí cách mạng (03/07/2006 08:41:25)

TTXVN tổ chức lễ đổi thẻ Đảng viên cho 190 Đảng viên  (27/03/2006 15:40:01)

Tiến tới Đại hội lần thứ 23 của Đảng bộ TTXVN (27/03/2006 15:40:01)

TTXVN đổi và phát thẻ cho 571 đảng viên (27/03/2006 15:40:01)

Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng bộ lần thứ 23 TTXVN. (27/03/2006 15:40:01)

Đảng ủy cơ sở Văn phòng TTXVN trao huy hiệu 40 năm tuổi Đảng.  (27/03/2006 15:40:01)

Tiến tới Đại hội Đảng bộ TTXVN lần thứ XXIII: Sự lãnh đạo của Đảng- Yếu tố quyết định mọi thắng lợi của Thông tấn xã Việt Nam (27/03/2006 15:40:01)

Thống nhất nhiều giải pháp nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị toàn ngành (27/03/2006 15:40:01)

Phấn đấu trở thành một Tập đoàn truyền thông mạnh (27/03/2006 15:40:01)