Cảm nhận hương vị cuộc đời qua từng khoảnh khắc

---

(05/09/2019 16:37:17)

Nhà báo, nghệ sỹ nhiếp ảnh Trần Định (1947 - 2019) trọn đời gắn bó với Báo ảnh Việt Nam. Với bạn bè, đồng nghiệp và nhiều nhiếp ảnh gia quen biết, sống bên cạnh anh như đồng hành với ngọn gió Lào hừng hực. Anh là một phóng viên tâm huyết với nghề, với đời.

Nhà báo, nghệ sỹ nhiếp ảnh Trần Định trả lời phỏng vấn tại Triển lãm ảnh “Đại tướng Võ Nguyên Giáp” của ông và nhà báo Nguyễn Đình Toán tại Nhà khách Bộ Quốc phòng, Hà Nội, tháng 1/2019

Tôi quen biết Trần Định vào mùa hè 1976, sau khi từ miền Nam trở về cơ quan cũ Báo ảnh Việt Nam. Trần Định cùng bạn là anh Hoàng Hòa tìm đến nhà tôi. Anh lục những tấm ảnh ít ỏi, cũ kỹ của tôi trong những năm chiến tranh. Hai anh ấn tượng nhất với bộ ảnh tôi ghi lại ngày Côn Đảo giải phóng, đầu tháng 5/1975.
 
Tôi khá ngạc nhiên về một người bạn có lẽ trẻ hơn tôi dăm bảy tuổi, chưa quen biết bao nhiêu vậy mà như thể bạn bè lâu năm, như anh em thân thiết gặp lại nhau sau nhiều năm xa cách. Ấn tượng khác thường đó lưu lại trong tôi suốt những năm cùng sống, cùng anh thực hiện những chuyến công tác lên Việt Bắc, vào Tây Nguyên, Nam Bộ. Anh đứng ngắm những con suối nhỏ, những túp lán hoang phế, nơi đã từng là căn cứ kháng chiến trong những năm chiến tranh ở Trà My, tỉnh Quảng Nam. Tôi thầm nghĩ, Trần Định là một người nhiệt huyết, biết nâng niu, trân trọng giá trị lịch sử, văn hóa làm nên đất nước này. Phải chăng, đó là phẩm chất hàng đầu của một nhà báo, một phóng viên ảnh với nhiều kinh nghiệm được đúc rút từ thực tiễn.
 
Trong một thời gian khá dài, từ giữa những năm 70 tới khi nghỉ hưu, anh là phóng viên chủ lực, vừa viết những bài phóng sự đậm chất liệu sống, vừa chỉn chu, nắn nót chụp những bức ảnh giàu chất phóng sự - nghệ thuật. 
 
Niềm đam mê nghề nghiệp của anh đôi khi lấn át tâm trí, thời gian cho chăm chút cuộc sống riêng. Xây dựng gia đình, anh phải ở nhờ nhà bà con ở 36 phố Quang Trung, Hà Nội. Mãi đến giữa những năm 90 anh mới mua được một căn hộ nhỏ, trên tầng 5 trong khu tập thể cũ ở phố Đội Cấn. Thời gian anh ở nhà có lẽ ít hơn thời gian anh chu du khắp mọi miền đất nước. Trên 60 tỉnh thành, dường như nơi đâu cũng in dấu chân nhà báo Trần Định. Anh có mặt nhiều lần trên cột cờ Lũng Cú cực Bắc, mũi Cà Mau cực Nam, từng ngồi trên lưng voi Bản Đôn, khám phá rừng đại ngàn cùng trầm tích văn hóa cổ xưa Tây Nguyên. Và chỉ ít ngày trước khi đi xa, Trần Định vẫn kịp trở lại Vũng Rô, điểm huyết mạch đường Hồ Chí Minh trên biển.
 
Trong căn phòng nhỏ hẹp chừng 8m², bộn bề giá sách, các ấn phẩm, những cuốn album với nhiều kích cỡ, chiếc máy tính đã cũ… anh cho tôi xem những bộ sưu tập ảnh luôn được bổ sung sau mỗi chuyến đi. Đó là những hình ảnh về Tây Nguyên, cảnh sinh hoạt đời thường của đồng bào Ê-đê vùng ngoại vi Buôn Ma Thuột, lễ hội bỏ mả Pơ Thi, hoang phế tượng nhà mồ. Nhìn ảnh mà nghe như có tiếng vọng cồng chiêng xa khuất. Trần Định dành tình cảm sâu nặng với Ngàn Sâu, sông La quê anh; vườn trái cây chói nắng sông Tiền; bập bềnh chợ nổi trên từng khúc sông mênh mang dừa nước xuôi Cà Mau… 
 

Tác phẩm “Chào Điện Biên lần cuối” của nhà báo Trần Định chụp nhân dịp Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm lại chiến trường Điện Biên Phủ, tháng 5/2004

Anh tâm huyết nhất bộ ảnh Đại tướng “Võ Nguyên Giáp - Điện Biên Phủ”, nơi anh gửi gắm nhiều cảm xúc và trách nhiệm về đất nước, lịch sử và con người thông qua từng khoảnh khắc sinh động của vị Đại tướng huyền thoại của nhân dân. Ngày 21/12/2018, dù nằm trên giường bệnh, nhưng tại hội thảo về Đại tướng vào ngày 22/12, anh đã kịp trưng bày những bức ảnh, trong đó khá nhiều ảnh lần đầu được anh công bố. Nửa tháng sau, anh lại tham gia trưng bày ảnh tại nhà khách Bộ Quốc phòng ở phố Thụy Khuê.
 
Được xem và cảm nhận “kho báu” Trần Định lưu giữ, nghe anh kể lại kỷ niệm từng khoảnh khắc bấm máy, tôi ngập ngừng gợi ý: Sao anh không tuyển chọn những tấm ảnh tâm đắc nhất, xuất bản cuốn sách ảnh chừng vài trăm trang, ghi dấu ấn một đời cầm máy như nhiều nghệ sỹ khác đã làm. Trần Định đưa ngón tay cái vê vê lên mấy ngón tay còn lại. Tôi hiểu, đó là kinh phí để thực hiện.
 
Thực tình Trần Định không muốn người thân, bạn bè phải bận lòng. Anh là người không mấy khi giãi bày nỗi niềm riêng. Được cảm nhận hương vị cuộc đời qua từng khoảnh khắc ngọt ngào là hạnh phúc Trần Định có được.
 
Đối với anh, không hẳn chuyến đi nào cũng để chụp, để viết. Nhiều chuyến đi anh chỉ lang thang như một kẻ lãng du, nhìn ngắm, suy tư và cảm thấy “mình khác mình sau mỗi cuộc dạo chơi”. Trong nghề báo, đôi khi khó rạch ròi đâu là chơi, đâu là làm. Có khi ngỡ như chơi, nhưng là cơ hội để thu về mình những cảm xúc, cách đánh giá, thẩm định. Khi đã có tuổi, nhiều đêm thức trắng, ngay cả khi vật vã, gồng mình lên chống chọi với bệnh tật, đôi chân vẫn như thầm nhắc nhở. Đi là quá trình tự hoàn thiện nhân cách, nghề nghiệp của mình. Với Trần Định dường như không có điểm cuối.
 
Trần Định vừa là phóng viên vừa là nghệ sỹ nhiếp ảnh. Anh là một trong số không nhiều phóng viên hài hòa được hai phong cách, báo chí và nghệ thuật trong nhiếp ảnh.
 
Có lẽ chính thiên nhiên, sự kiện, những con người trên đất nước này đã biến Trần Định, một cậu học sinh đam mê bóng đá, bóng bàn trở thành một phóng viên, một nghệ sỹ chăng. Những chuyến đi cùng đồng nghiệp “say máu” với nghề, với đời đem đến cho Trần Định sự “giàu có” qua từng hành trình không điểm dừng. Nhưng số phận không nuông chiều Trần Định mãi. Hành trình không mệt mỏi của Trần Định đã đến lúc phải dừng lại. Cuộc đời là vậy, Trần Định nhỉ! Những đồng nghiệp ở TTXVN sẽ luôn giữ trong mình hình ảnh anh, một Trần Định chân thành, nồng nhiệt, một đồng nghiệp đam mê, giàu nhiệt huyết và trách nhiệm với cuộc đời.

---

CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:

Tình người trong "bão lửa" (05/09/2019 16:36:39)

Chuyến đi nhiều cảm xúc (05/09/2019 16:16:27)

Đường sắt Bắc Nam và những chuyến đi nặng lòng (05/09/2019 16:15:26)

Gặp mặt kỷ niệm Ngày truyền thống các ngành Văn phòng, Tổ chức, Tài chính (04/09/2019 09:45:49)

Tin thi đua - Khen thưởng (04/09/2019 09:44:42)

Tiếp Tổng Bí thư Đảng Lao động Mexico (30/08/2019 10:57:02)

Hợp tác thông tin với Tập đoàn Aju News Corporation (Hàn Quốc) (28/08/2019 16:19:06)

Trao Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội (28/08/2019 10:52:20)

Nâng cao chất lượng thông tin Báo ảnh Dân tộc và Miền núi (28/08/2019 10:38:01)

Nhiều hoạt động vinh danh nhà báo Trần Kim Xuyến tại quê hương Hương Sơn (28/08/2019 10:36:55)