Thứ tư, ngày 24/12/2025

Chúng tôi nói về chúng tôi

Hà Nội và những hồi ức rực rỡ cờ hoa

(08/12/2025 17:16:48)

Đầu tháng 11, đúng vào dịp sinh nhật lần thứ 17, Báo điện tử VietnamPlus, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) vinh dự đón nhận thêm một giải thưởng lớn: Giải Nhất Giải báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam” với tác phẩm “Thủ đô Hà Nội: Sống mãi ký ức 70 năm ngày về chiến thắng” của phóng viên Đỗ Minh Thu. Tác phẩm trình bày theo phong cách e-magazine đầy sáng tạo đã mang đến trải nghiệm đọc thú vị cho độc giả nhân kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô.

Phóng viên Báo điện tử VietnamPlus Đỗ Minh Thu phỏng vấn Giáo sư Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, tháng 9/2024

1. Sự kiện tiếp quản Thủ đô ngày 10/10/1954 đánh dấu một bước ngoặt có ý nghĩa vô cùng to lớn, mở ra thời kỳ mới hết sức vẻ vang trong lịch sử ngàn năm văn hiến của Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội. Từ một “Hà Nội cháy, khói lửa ngập trời”, một “Hà Nội hồng ầm ầm rung” trong bom đạn chiến tranh, trải qua 70 năm xây dựng và phát triển với nhiều quyết sách mang tầm chiến lược của Đảng và Nhà nước, Hà Nội đã từng bước “thay da, đổi thịt” và khoác lên mình một tấm áo mới, một trang sử mới, là “Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người”, “Thành phố Sáng tạo”, “Thành phố vì Hòa bình” xứng đáng là trái tim của nước Việt Nam phát triển, văn minh, văn hiến, hiện đại.

Nhân kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô, Ban Biên tập Báo điện tử VietnamPlus đã giao cho tôi thực hiện loạt bài về sự kiện lịch sử này. Trước tiên, phải nói rằng, trong nhiều năm theo dõi ngành Văn hóa, tôi đã có dịp gặp gỡ các nhân chứng lịch sử của Thủ đô, nhiều chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu và cả những người nước ngoài yêu Hà Nội. Đó là chất liệu quan trọng và nguồn cảm hứng cho tôi  bắt tay vào đề tài này.

Với một sự kiện lịch sử đã lùi xa 70 năm, tôi dành nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu, sách báo để hiểu rõ hơn về bối cảnh chính trị - xã hội thời kỳ đó. Khi đã có vốn kiến thức nhất định, tôi mới liên hệ các nhân chứng lịch sử để phỏng vấn. Nay họ đều đã ở tuổi trên dưới 90, có những người đã rất yếu, ký ức như có màn sương mờ che phủ; có những người vẫn còn nhớ như in những ngày tháng hoạt động cách mạng sôi nổi. Được gặp bất kỳ ai trong số họ đều là may mắn đối với tôi.

Vậy là với kiến thức lịch sử, những đoạn băng ghi âm dài hàng tiếng đồng hồ cùng nhiều giờ làm việc, tôi đã hoàn thành loạt bài “Thủ đô Hà Nội: Sống mãi ký ức 70 năm ngày về chiến thắng”. Loạt bài không chỉ dày dặn, phong phú về mặt thông tin mà còn được trình bày sáng tạo, đẹp đẽ theo phong cách e-magazine, mang đến trải nghiệm đọc thú vị cho độc giả.

2. Tôi thực hiện loạt bài này với sự trân trọng, biết ơn của một người được sinh ra trong thời bình. Tôi nghĩ rằng, trong tương lai, ở 10 hay 15 năm nữa, tôi vẫn làm báo nhưng có thể không còn được gặp họ và những nhà báo trẻ hơn tôi không có được may mắn như tôi hôm nay. Vì vậy, tôi cố gắng hết sức để truyền tải những hồi ức của họ đến với độc giả, để cùng ôn lại quá khứ hào hùng của dân tộc, sống lại những ngày tháng của một thời “rực rỡ cờ hoa ngày mừng chiến thắng”.

Qua loạt bài này, độc giả được “gặp gỡ” những gương mặt đại diện cho một thế hệ thanh niên hào hoa, thanh lịch nhưng cũng rất đỗi kiêu hùng của Hà Nội. Họ đã có một thanh xuân phơi phới, tự hào cống hiến cho sự nghiệp cách mạnh của dân tộc. Ngoài chia sẻ của các nhân chứng lịch sử, loạt bài còn có những ý kiến quý báu của các chuyên gia văn hóa, với tầm nhìn về sự phát triển của Thủ đô ở khía cạnh “đầu tàu văn hóa” dẫn dắt đất nước bước vào kỷ nguyên mới.
 
Phóng viên Đỗ Minh Thu phỏng vấn bà Lê Thị Túy (sinh năm 1936, Hà Nội) về những ngày bà cùng bộ đội tiếp quản Thủ đô

Như Giáo sư Nguyễn Quang Ngọc, Phó chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, nhận định, Hà Nội đã thực hiện được đầy đủ sứ mệnh là một hậu phương lớn cho cả tiền tuyến lớn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Với vai trò là Thủ đô của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội đã đi tiên phong trong công cuộc đổi mới và xây dựng đất nước. Ngày nay, Hà Nội đã thể hiện quyết tâm xây dựng Thủ đô văn hiến - văn minh - hiện đại trên nền tảng của các di sản, với các chủ trương, đường lối, quyết sách đều dựa trên cơ sở đề cao giá trị lịch sử - văn hóa, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản, đi đầu trong phát triển công nghiệp văn hóa, đẩy mạnh du lịch văn hóa, nâng tầm kinh tế di sản thành ngành kinh tế mạnh của Thủ đô.

Tôi cũng đã tìm đến một chuyên gia văn hóa gắn bó với Hà Nội là Đại sứ Palestine Saadi Salama. Ông không phải là vị khách ghé thăm Hà Nội mà đã có đến hơn 40 năm gắn bó với mảnh đất này. Nhà ngoại giao người Palestine khẳng định trên thế giới không có nhiều thủ đô 1.000 năm tuổi. Riêng ở vùng Đông Nam Á, chỉ duy nhất Hà Nội là thành phố chạm tới cột mốc này. Bản thân con số ấy đã cho thấy bề dày văn hóa, lịch sử của Việt Nam với Thăng Long - Hà Nội là lăng kính hội tụ. Ở đó, người ta không chỉ tìm thấy những câu chuyện về truyền thống, phong tục, nếp sống... của người dân trong suốt một thiên niên kỷ, hơn thế, Thủ đô của Việt Nam cũng là nơi gánh vác những sứ mệnh lớn lao mà lịch sử trao cho một kinh đô.

“Trong hơn 10 thế kỷ đó, rất nhiều lần, vùng đất này trở thành chiến trường của những cuộc chiến tranh vệ quốc. Cũng nhiều lần, những người dân Thăng Long - Hà Nội phải tự tay phóng hỏa đốt ngôi nhà của mình, rồi vừa ngày ngày sống trong lòng giặc, vừa lặng lẽ thực hiện cuộc chiến tranh nhân dân vĩ đại, viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam”, Đại sứ Palestine nhận định.

Với Đại sứ Palestine, Hà Nội là trái tim của một đất nước bước ra từ khói lửa chiến tranh và tàn phá, trở thành hình mẫu về phát triển, hội nhập và ngoại giao cân bằng - một kinh nghiệm truyền cảm hứng cho các quốc gia khác đang tìm kiếm con đường xây dựng tương lai tốt đẹp hơn.

3. Với tất cả những câu chuyện ấy, tôi đã hoàn thành loạt 5 bài và gửi tác phẩm báo chí đầy tâm huyết của mình tham dự Giải báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam” lần thứ ba, với mong muốn góp thêm một mảng màu trong bức tranh văn hóa rực rỡ của đất nước.

Đây là giải thưởng uy tín, thu hút số lượng lớn tác phẩm báo chí tham gia hằng năm, là sự ghi nhận những đóng góp của các nhà báo trong lĩnh vực văn hóa, một lĩnh vực đang được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư ngang hàng với kinh tế, xã hội. Và tôi rất vinh dự khi tác phẩm bài “Thủ đô Hà Nội: Sống mãi ký ức 70 năm ngày về chiến thắng” của mình được Hội đồng Giải thưởng đánh giá cao và trao giải Nhất thể loại Báo điện tử. Ông cha ta thời xưa đã khẳng định tầm quan trọng của hòa bình, ổn định. Yêu chuộng độc lập, tự do, khát vọng cháy bỏng về một nền hòa bình đích thực từ ngàn đời đã là nguồn sức mạnh để vượt qua mọi thử thách hiểm nghèo. Ngày nay, chúng ta cần tiếp nối và nâng tầm giá trị truyền thống. Tôi mong rằng loạt bài của mình sẽ truyền cảm hứng đến độc giả, đặc biệt là lớp trẻ, để họ hiểu hơn về một cuộc chấn hưng văn hóa lớn, một thời kỳ “đại phục hưng” văn hóa dân tộc để nâng tầm phát triển toàn diện và bền vững Thủ đô./.

Đỗ Minh Thu - Báo điện tử VietnamPlus
Nội san Thông tấn số 11/2025