Kỷ niệm 45 năm “Hà Nội – Điên Biên Phủ trên không”: Tháng Mười hai đáng nhớ

---

(03/01/2018 15:47:36)

45 năm trước, tháng 12/1972, chúng tôi, những chàng trai mười chín, đôi mươi thuộc tổ xe VNTTX được cùng các phóng viên tin, ảnh chứng kiến không khí làm việc hối hả của cả cơ quan ta trong những ngày “Hà Nội - Điên Biên Phủ trên không”. Đau xót trước những mất mát không gì bù đắp được của Thủ đô Hà Nội khi phải hứng chịu những trận bom B52; tự hào chứng kiến lưới lửa phòng không của ta vây máy bay địch, những pháo đài bay B52 được mệnh danh bất khả xâm phạm bị bộ đội ta bắn rơi… những kỷ niệm cứ ùa về trong mỗi chúng tôi khi cuốn lịch lật giở đến tháng 12.

1. Hồi ấy, tôi vừa hoàn thành chuyến đi đưa cán bộ, phóng viên từ chiến trường Quảng Trị trở về Hà Nội. Hơn 20 ngày đêm thức trắng lái xe, mắt tôi có dấu hiệu bệnh lý nguy hiểm, nên cơ quan cho đi điều trị ở bệnh viện Bạch Mai. 

Khoảng ngày 15 - 16/12/1972, khi tôi đang ở bệnh viện, bỗng nghe còi báo động phòng không rú dồn dập. Tiếng máy bay phản lực gầm rít, mặt đất rung lên, bầu trời như bị xé toang. Bom nổ chát chúa, mọi người truyền tai nhau: Máy bay Mỹ ném bom khu vực Đài phát sóng Mễ Trì. Thành phố có lệnh sơ tán khẩn cấp vì Mỹ chuẩn bị sử dụng máy bay B52 đánh bom Hà Nội. 

Chiều 18/12/1972, tôi trốn bệnh viện về cơ quan. Lúc này Hà Nội đã vắng lặng. Lác đác những chàng trai, cô gái áo xanh bảo hộ, vai khoác súng, đầu đội mũ cối vội vã đi trên phố. Trên tầng thượng các tòa nhà ở khu vực trường đại học Bách Khoa, khu liên cơ Vân Hồ, tập thể Nguyễn Công Trứ, những nòng pháo cao xạ của các đơn vị tự vệ sẵn sàng nhả đạn.

Trái ngược với cảnh tĩnh lặng của phố phường, trụ sở VNTTX số 5 Lý Thường Kiệt khá nhộn nhịp. Dịp này, cơ quan ta tập trung theo dõi sát tình hình Hội nghị Paris, đặc biệt là thông tin Mỹ sắp sử dụng B52 đánh Hà Nội, nên phòng giao ban của Bộ biên tập, phòng thu phát tin nhanh, tin tham khảo, thế giới, đối ngoại... luôn có người ra vào. Cánh lái xe chúng tôi luôn túc trực, sẵn sàng ô tô đưa phóng viên đi tác nghiệp.

Trời mùa đông, mới 19 giờ mà như đã khuya lắm. Khoảng hơn 19 giờ, các đài radar bắt đầu báo tin “B52 đang bay về hướng Hà Nội”. Cùng lúc này, ở Tam Đảo, Việt Trì, các đài quan sát cũng dồn dập báo tin “Máy bay F111 ném bom sân bay Nội Bài, Kép”. Toàn thành phố đặt trong tình trạng báo động. 

Nhận được thông tin máy bay B52 ném bom ở Thạch Bàn, huyện Gia Lâm, tôi lái chiếc comangca (Gaz 69) “đít vuông” phiên hiệu HNC 246 đưa các anh phóng viên: Nguyễn Văn Trường, Trần Đình Thảo, Lý Minh, Đình Soạn nhanh chóng lên đường. Chúng tôi vượt cầu phao Chương Dương sang Thạch Bàn, khi nơi đây đang chìm trong biển lửa. Chúng tôi cố gắng di chuyển thật nhanh. Sau khoảng một tiếng tác nghiệp ở Thạch Bàn, anh em quay ngược trở lại Đông Anh. Khi qua ngã ba cầu Chui, chúng tôi gặp rất nhiều người nằm bên lề đường, chờ xe cứu thương chuyển đi cấp cứu. 

Căng thẳng nhất là lúc vượt cầu phao Đông Trù để đến Đông Anh, trong khi máy bay liên tục gầm rít. Khu vực này còn là trọng điểm đánh phá của địch do có Tổng kho xăng dầu Đức Giang. Đến Đông Anh, chúng tôi vào ga Tó, Uy Nỗ. Kinh nghiệm từ chiến trường, sau khi các anh phóng viên xuống tác nghiệp, tôi tìm ngay chỗ để giấu xe. Khu vực này, người dân đào đất làm gạch, nên tôi dễ dàng chọn được một hố đất khá sâu, xe lên xuống dễ dàng. Rồi bất ngờ, một loạt bom nổ gần, đất tung mù mịt, khét lẹt. May mắn cho tôi, cả xe và người đều an toàn. 

Gần sáng, máy bay địch đã bay xa. Lúc này, các anh phóng viên mới trở lại. Dưới ánh trăng mờ, ai nấy mặt mũi đen nhẻm như từ cõi chết trở về. 

2. Đêm 18/12/1972, không chỉ tôi mà các đồng nghiệp: Phí Văn Sửu, Nguyễn Ngọc Hải, Phạm Văn Thu, Đào Đức Chiến... cùng nhiều phóng viên thông tấn khác cũng lên đường theo các hướng khác nhau.
 

Ảnh xác  máy bay B52 bị quân và dân Hà Nội bắn rơi đêm 18 rạng sáng 19/12/1972, do PV VNTTX chụp

Anh Phí Văn Sửu hào hứng kể: Tối 18/12, khoảng 23 giờ, anh Lâm Hồng Long, phóng viên ảnh và anh Thanh Hà, phóng viên tin mang lệnh của Bộ biên tập điều xe đến Phủ Lỗ, Đông Anh vì có tin ta bắn rơi máy bay của Mỹ.

Ba anh em lên xe Rumania, qua cầu phao Chương Dương, đến đầu cầu phao Đông Trù cạnh kho Đức Giang, dính luôn một loạt bom. Qua ánh chớp của bom đạn, thấy cầu phao vẫn còn nguyên, anh em quyết định đi ngay sang Phủ Lỗ. Đến trạm biến thế điện Đông Anh buộc phải rẽ trái đi Mê Linh vì thị trấn Đông Anh đang bị đánh bom, sau đó mới theo Quốc lộ 2 về Phủ Lỗ. 

Xe phải đi bằng đèn gầm nên 2 giờ sáng, đoàn mới đến được điểm máy bay Mỹ rơi. Qua phù hiệu xác định đây là máy bay B52. Lần đầu tiên, các anh nhìn thấy phi công Mỹ nhưng đều đã tử vong. Trời vừa sáng, cả nhóm định lên xe về cơ quan thì tiếp tục nhận tin ta vừa bắt sống được một phi công Mỹ và đang áp giải về ngã ba Phủ Lỗ. Cả đoàn lại tức tốc lên đường. Lần này các anh nhìn thấy phi công Mỹ khỏe mạnh bằng da bằng thịt, tên này to béo, da trắng.
 

Phóng viên VNTTX có mặt tại phố Khâm Thiên ngay sau trận bom B52, tháng 12/1972

Một sự cố xảy ra với anh Lâm Hồng Long, cơ số phim mang theo đã gần hết, nên cả nhóm quyết định quay về Tổng xã. Khi đi qua cầu phao Đông Trù, nhìn dấu vết của loạt bom đêm qua chỉ cách chừng 20m, cả ba anh em hú vía vì may mắn thoát nạn.

Chiến tranh đã lùi xa. Những kỷ niệm bây giờ cũng chỉ là mảnh ghép. Mỗi lần có dịp đi qua những địa danh ấy, nhất là đến gần ngày Giáng sinh, ký ức 12 ngày đêm “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” mùa đông năm 1972 lại hiện hữu trong mỗi chúng tôi, một quá khứ đau thương, hào hùng và đáng nhớ.
 

---

CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:

Đầm ấm tình hữu nghị TTXVN và KPL (03/01/2018 10:25:33)

Kỷ niệm 50 năm quan hệ hợp tác TTXVN - KPL: Nửa thế kỷ chia ngọt sẻ bùi (03/01/2018 10:14:44)

Thông báo Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại năm 2017 (Tác phẩm báo chí và sách) (11/12/2017 10:14:13)

Phóng viên Thông tấn trong bão số 12 (01/12/2017 16:43:27)

Tuần lễ cấp cao APEC 2017: Dịp tốt đào tạo phóng viên đối ngoại (01/12/2017 15:22:34)

Tuần lễ cấp cao APEC 2017: Hợp tác tạo sức mạnh thông tin (01/12/2017 15:01:48)

Tuần lễ cấp cao APEC 2017: Đa dạng thông tin truyền hình (01/12/2017 14:56:54)

Tuần lễ cấp cao APEC 2017: Niềm vui đi trước, về sau (01/12/2017 14:52:19)

Tuần lễ cấp cao APEC 2017: Chuyện "bếp núc" ở B1 (01/12/2017 14:48:47)

Tuần lễ cấp cao APEC 2017: Hình ảnh mới của những "thợ dịch" (01/12/2017 11:23:53)