Trao đổi - Thảo luận
Tổ chức trang báo (Phần 1)
(14/06/2011 11:16:08)
Để bảo đảm các mục tiêu tổ chức, phân cấp và làm tăng giá trị thông tin, đồng thời tạo ra được bản sắc, tính hấp dẫn và "tiện nghi đọc" cho độc giả, một trang báo cần tuân theo nhiều nguyên tắc khác nhau. Nội san Thông tấn xin liệt kê một vài nguyên tắc cơ bản và mang tính "đặc thù" báo chí.
Cột và vạch ngang
 |
 |
| Kết hợp cột rộng (cho bài chính) và cột hẹp (cho thông tin đọc nhanh) có thể tạo ra trang báo hài hòa |
Các nghiên cứu cho thấy chiều rộng của cột văn bản là một thành tố quan trọng của "tiện nghi đọc". Đối với text bài thông dụng (cỡ chữ tương đối nhỏ), nếu cột quá rộng sẽ tạo cảm giác nặng nề, làm độc giả nhanh mỏi mắt do phải "tìm" từ ở đầu dòng kế tiếp mỗi khi đọc đến cuối dòng. Cột quá nhỏ, trái lại, sẽ làm mắt độc giả phải "lao động" liên tục vì tốc độ xuống dòng quá nhanh, chưa kể nguy cơ từ và ký tự biến dạng do bị "bóp" theo chiều ngang.
Một trang báo thường được chia ra thành nhiều cột cơ sở. Số cột cơ sở có thể nhiều hơn số cột văn bản trong trang. Ví dụ: trang báo khổ A3 được chia thành 5 cột văn bản dựa trên 15 cột cơ sở. Kỹ thuật chia trang báo thành nhiều cột cơ sở nhỏ cho phép tạo ra các trang báo năng động mà vẫn có tổ chức chặt chẽ.
 |
|
Với nhiều cột cơ sở, có thể tổ chức trang (A3) năng động nhưng vẫn chặt chẽ |
Cột cơ sở cũng có thể được dùng để tạo khoảng trống trong trang. Trong mọi trường hợp, nên để các thành phần trong trang báo "dựa" trên cột cơ sở. Việc thay đổi chiều rộng một cách tùy tiện sẽ tạo ra một trang báo "dễ dãi" và triệt tiêu bản sắc của tờ báo. Tất nhiên, để làm được điều này, số lượng cột cơ sở phải được tính toán và quyết định một cách cẩn thận trong khi xây dựng định dạng mẫu, và phải cân nhắc đến các yêu cầu về nội dung cũng như hình thức (dự tính) thể hiện nội dung đó.
Vạch ngang cơ sở cũng là một bộ quan trọng của trang báo. Trong thiết kế báo, để thuận tiện cho việc dàn trang, khoảng cách giữa các vạch ngang cơ sở thường được quy định bằng khoảng cách giữa các dòng của text văn bản. Cũng như text văn bản, các yếu tố khác trong trang (tít, sapô, vi-nhét, minh họa...) cũng cần bám vào vạch cơ sở này.
Trên trang báo thành phẩm, vạch ngang cơ sở là thứ không nhìn thấy được. Những công cụ "vô hình" đó giúp tạo ra mạch lạc theo chiều ngang, phân biệt giữa trang báo "chuyên nghiệp", có tổ chức với một trang báo "đổ lấy được". Tuy nhiên, nhiều biên tập viên và kỹ thuật viên vẫn ngại sử dụng triệt để vạch ngang cơ sở, đơn giản vì nếu khóa text vào vạch cơ sở, họ không còn "quyền" thay đổi khoảng cách dòng cho bài khít vào trang, mà phải biên tập, cắt cúp thực sự khi bài quá dài hoặc quá ngắn.
Sử dụng và phân chia diện tích trang báo
|
|
Sử dụng cột cơ sở cùng khoảng trống giữa các cột văn bản tạo ra trang báo "thoáng"
Mọi thành phần trong trang báo đều "bám" vào vạch ngang cơ sở |
Một vị trí "chiến lược" khác trong trang báo là cột bên lề báo (cột bên phải đối với trang lẻ, bên trái đối với trang chẵn), thường được dành cho cột tin vắn hoặc những bài có hình thức thể hiện đặc biệt (ý kiến, bình luận ngắn...), cột này thu hút dễ dàng sự chú ý của độc giả mà không làm ảnh hưởng đến cấu trúc của trang báo.
Chiếm nhiều diện tích trong trang báo, ngoài text văn bản và tít ra còn có hình minh họa. Mỗi tờ báo đều có chính sách riêng cho việc sử dụng ảnh và hình minh họa, nhưng trong mọi trường hợp, yếu tố quyết định việc có sử dụng một hình minh họa hay không, kích thước và vị trí thế nào vẫn phải là nội dung thông tin của hình minh họa đó. Nếu ảnh minh họa có trong tay không đạt chất lượng thì không nhất thiết phải sử dụng, bởi nếu chiếm dụng một diện tích nhất định trong trang báo, giá trị thông tin của hình minh họa cũng phải tương đương với cùng một diện tích văn bản. Với các phương tiện kỹ thuật làm báo hiện đại ngày nay, mọi điều đều có thể, chỉ trừ việc... biến một bức ảnh vô giá trị về mặt thông tin thành một bức ảnh báo chí đạt yêu cầu.
(Theo cuốn Thiết kế và trình bày báo)
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Phóng sự ảnh đoạt giải - Hiệu quả của cách làm việc theo nhóm (14/06/2011 11:02:31)
Lao tâm khổ tứ với "Người Việt nhập cư bất hợp pháp vào Anh" (14/06/2011 10:56:55)
Nâng tầm hệ thống Phân xã (13/06/2011 14:44:26)
Sử dụng font chữ (Typography) (12/05/2011 09:53:54)
Thành công của sự phối hợp nhóm (12/05/2011 09:43:13)
"TáỪổ hà o ViáỪẬt Nam" - TáỪổ hà o già nh hai giáỨặi nháỨầt áỨặnh bÃắo chÃễ (12/05/2011 09:37:37)
Dàn ý bài báo (15/04/2011 10:07:16)
Thực hiện theo trình tự: Nguyên tắc của trình bày báo (15/04/2011 10:05:19)
Những ánh đèn đêm (15/04/2011 10:02:03)
Chuýằ‡n nghỏằ cỏằĐa nỏằ¯ nhà bÃĂo Thông tỏºƠn (15/04/2011 09:59:45)
