Sổ tay phóng viên
Biên tập viên và thuật toán: Tại sao truyền thông cần cả hai?
(12/10/2015 14:48:44)
Với việc công ty Apple tuyển dụng biên tập viên để phụ trách ứng dụng thu thập tin tức News trên phần mềm iOS 9 và ứng dụng làm báo Instant Articles của Facebook chạy gần như hoàn toàn tự động trên trang chủ cập nhật tin tức (News Feed), cuộc tranh luận về việc lựa chọn biên tập viên hay thuật toán đang trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết.
Phóng viên Matthew Ingram của tạp chí Fortune đưa ra một câu hỏi thú vị: "Bạn muốn biên tập viên của Apple hay thuật toán của Facebook phục vụ tin tức cho bạn?".
Thật là hài hước khi so sánh giữa bộ óc con người với máy móc. Nhưng tương lai của truyền thông đang và sẽ không thể thiếu sự hiện diện của máy móc với những phần mềm vô cùng sáng tạo. Sẽ là một giải pháp khôn ngoan nếu các công ty truyền thông biết kết hợp giữa biên tập viên và thuật toán để dự báo và đáp ứng đúng nhu cầu thông tin của độc giả.
Trên thực tế, thuật toán và gói dữ liệu có thể cung cấp cho các tòa soạn nhiều thông tin quý giá, chẳng hạn như xác định những vấn đề gì đang được quan tâm, thời điểm mà độc giả truy cập tin bài và loại thiết bị mà họ đang sử dụng là gì....
Trong khi đó, biên tập viên lại có thể dự báo những sự kiện lớn có thể xảy ra và truyền cảm xúc tới độc giả. Máy tính có thể xử lý thông tin nhanh hơn, nhưng chúng chỉ đơn thuần làm công việc quét tin bài mà không thể hiện được xúc cảm.
Vì những lý do này mà gần như các công ty đều tuyển dụng biên tập viên để phụ trách trang tin của họ, điển hình như công ty Snapchat thuê một biên tập viên chuyên mục chính trị của CNN phụ trách chuyên mục tin tức của công ty này. Tuy vậy, cũng không thể loại bỏ các thuật toán ra khỏi nghề làm báo. Việc chỉ sử dụng biên tập viên để làm tin sẽ là một bước thụt lùi lớn đối với báo chí. Nhưng, theo quan điểm của biên tập viên Matthew Yglesias: Các công ty truyền thông phải học cách làm như thế nào để sử dụng dữ liệu một cách tốt nhất và khi nào thì cần có sự can thiệp của biên tập viên.
Ví dụ nổi bật nhất cho việc trang mạng sử dụng kết hợp biên tập viên và thuật toán là trang tin chuyên về lĩnh vực công nghệ Techmeme của Gabe Rivera. Việc thu thập và tổng hợp các tin bài trên trang này được thực hiện bởi các thuật toán trong vòng ba năm cho đến khi Rivera thuê phóng viên chuyên về lĩnh vực công nghệ Megan McCarthy vào năm 2008. Thuật toán tiếp tục chạy với việc các tít chạy lên đầu trang nếu blogger liên kết với trang web đó. McCarthy chỉ việc chọn lọc bài nào phù hợp nhất cho các độc giả.
Rivera cho biết: "Mặc dù khả năng biên tập bằng thuật toán lớn gấp 1.000 lần (thậm chí có thể còn hơn nữa) so với các biên tập viên, nhưng ảnh hưởng của biên tập viên không thể nói là không quan trọng". Với việc được thuê theo dõi trang công nghệ Techmeme, McCarthy có thể loại bỏ những bài viết nào đã cũ một cách nhanh chóng hơn và đẩy những bài mới hơn lên trên đầu trang, có khi còn trước cả khi máy tính có thể tìm thấy được những bài đó.
Gần đây hơn, trang mạng LinkedIn đã bắt đầu sử dụng một hệ thống biên tập đa tầng cho ứng dụng Pulse của nó. Với hệ thống này, các biên tập viên hàng ngày theo dõi các tít báo và lựa chọn những bài viết nhất định cho người dùng tin dựa trên lĩnh vực mà họ công tác. Trong khi đó, một thuật toán theo dõi các liên kết của người dùng tin để đưa đến cho họ những tin tức phù hợp.
LinkedIn thậm chí còn tiến xa hơn khi cung cấp cho độc giả biết ai hay cái gì đang phục vụ bài cho họ. Phía trên mỗi nội dung, người sử dụng tin có thể nhìn thấy các gợi ý như "Lựa chọn của biên tập viên", "Xu hướng trên Internet", hay "Phổ biến trong đội ngũ nhân viên của LinkedIn".
Đối với Apple, hãng này rõ ràng không muốn chỉ dựa vào các thuật toán cho ứng dụng News của mình. Chuyên mục tuyển dụng biên tập viên tin tức của Apple ghi rõ: "Ứng viên phải có khả năng phát hiện các tin tức nổi bật, bởi thuật toán không thể biết được đâu là những bài viết hay". Tuy vậy, ứng dụng News của Apple cho thấy một điều rõ ràng là: Phần mềm thuật toán đóng một vai trò lớn trong ứng dụng sắp tới. "Bạn càng tiếp xúc với News, nó càng hiểu hơn về bạn. Kết quả là ứng dụng sẽ có thể tạo ra một trang thông tin cá nhân dựa trên sở thích của bạn".
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Những việc cần công khai để cán bộ, công chức, viên chức biết (12/10/2015 14:44:20)
Quy định về trang thông tin điện tử, mạng xã hội (16/09/2015 15:22:00)
Ký ức về bài báo đầu tiên ở chiến trường (16/09/2015 14:43:25)
Alô… Trung tâm Kỹ thuật thông tấn xin nghe… (05/08/2015 15:27:16)
Hỏi và đáp (05/08/2015 15:25:17)
Không ngại khó, ngại khổ (05/08/2015 15:01:35)
Tác nghiệp tại SEA Games 28: Vất vả nhưng vui! (04/08/2015 15:40:28)
Hiểu biết, bảo mật, cảnh giác khi tác nghiệp (07/07/2015 11:07:29)
OpenOffice – Phần mềm mã nguồn mở dành cho cơ quan Nhà nước (08/06/2015 15:42:15)
Tác nghiệp trong dịp lễ đặc biệt 30/4 (08/06/2015 15:29:15)