Thứ năm, ngày 25/04/2024

Thông tấn xã trong tôi

Cơ quan thông tấn tại Rạch Giá - Đau thương và anh dũng

(04/11/2015 10:03:42)

Kỷ niệm 55 năm TTXGP, Nội san Thông tấn xin giới thiệu bài viết của nhà báo lão thành Lê Nam Thắng, nguyên phóng viên TTXGP, về cơ quan thông tấn tại Rạch Giá - một bộ phận của TTXGP.

Bờ bắc sông Cái Bé - Giồng Riềng năm 1973. Hàng đứng (từ phải sang): Nguyễn Tấn Dũng, Chủ nhiệm quân y tiền phương - BCHQS tỉnh Rạch Giá (nay là Thủ tướng Chính phủ); Lê Nam Thắng, phóng viên TTXGP; Nguyễn Hoàng Anh, cán bộ Đại đội, Tiểu đoàn 207 (đã hy sinh); Nguyễn Thành Hăng, Đại đội trưởng Đại đ

 

Cho đến bây giờ, ông Đỗ Phượng, nguyên Tổng giám đốc TTXVN, mỗi khi nói về truyền thống của ngành, vẫn nhắc lại với vẻ tự hào và xúc động, câu chuyện chỉ từ năm 1968 đến năm 1972, ở tận Nam Bộ xa xôi có một bộ phận TTX đến ba lần bị giặc xóa sổ. Đó là bộ phận thông tấn - báo chí tỉnh Rạch Giá, tiền thân của cơ quan thường trú TTXVN tại Kiên Giang ngày nay.

 Tác nghiệp ở U Minh

Tôi thuộc thế hệ thứ tư về bổ sung cho bộ phận thông tấn - báo chí tỉnh Rạch Giá, sau khi rời trường đào tạo phóng viên thông tấn báo chí khu Tây Nam bộ. Trường đóng tại kinh Ông Đơn, huyện Cái Nước trong rừng đước Cà Mau, vào tháng 4/1972. Lúc bấy giờ, bộ phận thông tấn - báo chí tỉnh Rạch Giá đóng tại ngã tư Vĩnh Tiến, ven rừng U Minh Thượng. Nhớ lại đoạn đường từ Cà Mau đi Rạch Giá, bây giờ đi chậm lắm cũng chỉ già một buổi. Thế mà thời đó, chúng tôi phải ròng rã băng rừng lội suối gần hai tháng trời mới tới. Những địa danh như: Sông Cái Lớn, Sông Trẹm, Cái Tàu, quốc lộ 4, Kinh Xáng Xẻo Rô, Miệt Thứ, Đầm Bà Tường, sông Ông Đốc... bây giờ nghe có vẻ thơ mộng, nhưng cái thời chúng tôi thì xem như những "tọa độ chết" mỗi khi phải đi qua.

Buổi đầu, tôi được phân công mỗi tuần hai lần sang khai thác thông tin từ Văn phòng Tỉnh ủy. Để đến đó, tôi thường phải khởi hành từ 5 giờ sáng, đi xuyên từ phía đông sang phía tây rừng U Minh Thượng, nhanh lắm thì cũng xế chiều mới tới. Ngoài tôi còn có Ngô Hoàng Vân, cũng từ trường văn hóa Lý Tự Trọng về bộ phận thông tấn - báo chí Rạch Giá trước tôi vài tháng. Khi người này mệt hay đau ốm, thì người kia thay phiên. Còn các anh Phạm Xuân Yên, Trương Thanh Nhã, Thái Đông Thắng, Lê Ngọc Bích, Trần Thu Đông... là những phóng viên trụ cột thường xuyên có mặt ở chiến trường nóng bỏng, ít khi ở nhà.

Bây giờ tôi còn một số bản tin viết trên khổ giấy A4 gấp đôi, may mắn còn giữ được, có ghi cả ngày viết, ngày phát về Tổng xã và cả ký hiệu đài Minh Ngữ Rạch Giá POP3, đã úa màu thời gian. Đó thực chất là những mảnh giấy viết tay nơi góc rừng, hay bên công sự chiến hào một trận đánh nào đó, nhằm sắp xếp lại sự kiện cho có đầu có đuôi với phương châm càng nhanh càng tốt để kịp chuyển về Tổng xã TTXGP. Mà TTXGP là gì, gồm những ai, thì lúc ấy tôi gần như chưa biết. Bởi trước khi đi học trường thông tấn - báo chí khu Tây Nam bộ, tôi vốn là một người viết tin, kiêm in ấn, kiêm luôn việc phát hành tờ tin cấp huyện. 

Công việc cứ theo thời gian mà quen dần, tôi được phân công đi và viết thêm một số địa bàn khác. Ngoài vùng giải phóng còn có vùng ven đô, vùng địch tạm chiếm chủ yếu là địa bàn các huyện Gò Quao, Châu Thành, Giồng Riềng, An Biên, Vĩnh Thuận. Nhờ vậy, ngoài tin tức, tôi còn có những loạt bài ghi chép, ký sự, phóng sự, điển hình như: Trận tuyến U Minh, Chữ về với trẻ Xẻo Gia hay Quyết giữ hạt lúa quê mình... phản ảnh kịp thời thực tế cuộc sống và chiến đấu của quân và dân, tố cáo tội ác của giặc. Tin, bài được phát trên Đài phát thanh Giải phóng, đăng báo Giải phóng, báo Chiến thắng Rạch Giá có tính động viên, cổ vũ kịp thời, được người nghe đón nhận nồng nhiệt.

 

 

Là lớp sau, nhưng các thành viên CQTT Kiên Giang đều ghi nhớ những câu chuyện bi tráng về đơn vị mình. Đó là trận đổ quân đánh úp tại lô 12, xã Vĩnh Hòa, chỉ trong vòng 30 phút, cả cơ quan gần như bị giặc bắt sống và hy sinh, trừ một vài đồng chí đi công tác. Hai trận bom xăng tại ấp Rọ Rùa, xã Vĩnh Chánh do máy bay trinh sát OV10 chỉ điểm, hầu như không mấy người sống sót. Tang thương nhất vẫn là trận đêm cuối năm 1971, tại ngọn kinh Ấp Khân, một loạt bom B52 bất ngờ cắt qua, cả cơ quan chỉ còn là giấy vụn, quần áo rách tả tơi, xác người không nguyên vẹn, vùi sâu trong lớp than bùn của đất rừng U Minh Thượng.
Trong vòng vây quân thù

Cuộc chiến bằng ngòi bút đối với tôi mới thật sự bắt đầu, khi tôi được phân công lên địa bàn huyện Giồng Riềng, một trong những chiến trường trọng điểm vào thời khắc Hiệp định hòa bình vừa được ký kết cuối năm 1973 tại Paris. Để bảo vệ cho đầu não ngụy quyền Sài Gòn vùng 4 chiến thuật tại Cần Thơ, vùng Tam Giác nhỏ bé nằm giáp ranh ba tỉnh Rạch Giá (Kiên Giang), Chương Thiện (Hậu Giang), Phong Dinh (Cần Thơ), địch tập trung về đây đến 45 tiểu đoàn, đủ các thứ quân binh chủng. Có đơn vị bộ đội ta một tháng đánh hơn ba mươi trận, thắng lợi thì nhiều nhưng hy sinh, thương tật cũng lắm. 

Riêng tổ phóng viên chiến trường, ngoài tôi còn có phóng viên ảnh Lê Ngọc Bích, điện báo viên chính Nguyễn Thanh Hà, điện báo viên Võ Vạn Trăm. Bốn chúng tôi, ròng rã nhiều ngày tháng hầu như không có chỗ ở ổn định, toàn bộ đồ dùng sinh hoạt, phương tiện làm việc đều trên đôi vai. Nhiệm vụ chính là viết tin, chụp ảnh nhưng cũng phải đánh giặc để tồn tại được. Ấy thế mà vẫn có tin, bài đều đặn phát về TTX, có ảnh triển lãm, gửi đăng báo. Nhớ lại trận bộ đội địa phương huyện Giồng Riềng tập kích tiêu diệt phân chi khu quân sự và công sự tề ở xã Hòa Hưng. Trưa hôm đó, chúng tôi phát tin ngay trong vòng vây bọc thép M113, may mà thoát chết. Trận D20 (trung đoàn Cửu Long), tập kích tiêu dịch yếu khu quân sự Ba Hồ, tại xã Vĩnh Hòa Hưng, bắc Huyện Gò Quao, chúng tôi phát tin chỉ cách trận địa chưa đầy 300m, ngay bên bờ sông Cái Bé. 

Tôi còn nhớ trên trời dày đặc máy bay, đại bác bắn liên hồi đinh tai nhức óc, Thanh Hà ngồi phía sau tôi trong một công sự dã chiến nửa khô nửa nước, bên ngoài miệng hầm, Võ Vạn Trăm ôm súng cảnh giới. Cứ hễ viết được vài chục chữ, tôi chuyền tay cho Thanh Hà đang lên sóng và chuyển phát đi. Ấy thế mà bài tường thuật "Tiêu diệt yếu khu quân sự Ba Hồ, cứ điểm cuối cùng nằm trong vùng tam giác giáp ranh ba tỉnh Rạch Giá - Chương Thiện - Phong Dinh" có độ dài 1.200 từ được phát đi trọn vẹn. Điều bất ngờ nữa ngay buổi phát thanh chiều hôm đó, Đài phát thanh Giải phóng phát nguyên văn bài tường thuật. Nhân dân trong vùng vô cùng phấn khởi. Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn pháo binh Lâm Văn Chương, người trực tiếp chỉ huy trận tập kích hôm đó, đích thân mời chúng tôi ăn bữa cơm tối không có đèn với món thịt gà kho sả. Thật đau lòng, anh hy sinh chưa đầy một tuần sau đó, trong trận đánh tập kích chi khu quân sự Ngọc Chúc.

Thế hệ thứ tư của chúng tôi có cái may mắn không phải hứng chịu nỗi đau bị giặc xóa sổ thêm một lần nữa nhưng sự hy sinh mất mát trong quá trình tác nghiệp là không thể tránh khỏi, bởi sự khốc liệt của chiến tranh. Làm sao có thể quên được người anh cả, nhà báo tài hoa Trung Vũ hy sinh nằm lại Hòn Đất; nhà báo Hoàng Hảo, Việt Hưng nằm lại ven bờ sông Cái Lớn; nhà báo họa sĩ Nguyễn Văn Cộng (Bảy Truyền) hy sinh trong tư thế trên lưng còn gùi đầy một ba lô bản tin thông tấn; nhà báo Trường Xuân, Lê Văn Hoàng hy sinh trong tư thế vừa cầm bút vừa cầm súng nằm lại ven rừng U Minh Thượng. Còn nữa, không ít những người mất một phần thân thể, bị tù đày ra Côn Đảo Phú Quốc, bị phơi nhiễm chất độc da cam mà di chứng còn đeo bám đến bây giờ.

Đất nước đã 40 năm hòa bình, đồng nghĩa với chiến tranh ngày càng lùi xa vào quá khứ. Nhưng sự hy sinh mất mát, sự gian khổ gần như vượt qua sức chịu đựng của con người mà thế hệ nhà báo đàn anh đàn chị đi trước phải hứng chịu để góp phần làm nên một thời TTXGP, thì chắc chắn rằng, chúng ta, những người còn sống không bao giờ có thể quên.

Theo Nội san Thông tấn số 10/2015