Trao đổi - Thảo luận
Nhìn lại Giải báo chí TTXVN 2012: Cần sự vào cuộc quyết liệt hơn
(05/07/2013 16:02:28)
Lễ trao Giải báo chí TTXVN năm 2012 đã khép lại! Với những người tổ chức, đây là dịp để nhìn nhận, ngẫm nghĩ lại mọi chuyện xung quanh sự kiện này với mong muốn hướng đến mùa giải mới thực sự chất lượng và lan tỏa, vừa tạo thêm động lực cho hoạt động báo chí, vừa góp phần quảng bá cho thương hiệu TTXVN.
Đã có sự chuyên nghiệp
Theo đánh giá của Hội đồng Giải báo chí TTXVN, hầu hết những vấn đề nổi bật về tình hình Việt Nam và thế giới trong năm 2012 đã được đề cập trong các tác phẩm dự thi. Những tác phẩm đoạt giải đã thực sự là những tác phẩm báo chí được dư luận và độc giả đánh giá cao, được các cơ quan báo chí trong nước đăng tải lại. Nhìn tổng thể, Hội đồng giải tuy chưa thấy được những tác phẩm vượt trội, đặc biệt xuất sắc, nhưng có một thực tế là chất lượng các bài khá đồng đều, dù là tác phẩm của các tờ báo hay của các ban biên tập, các phân xã.
Ở nhiều đơn vị thông tin, việc chăm lo để có tác phẩm chất lượng dự thi giải báo chí đã trở thành một ý thức, chuyên nghiệp từ lúc phát hiện sự kiện, sự việc, tổ chức thông tin, tác nghiệp của phóng viên đến lúc đăng tải, thu nhận hiệu ứng xã hội và lập hồ sơ gửi dự thi cho tác phẩm. Điều này được thể hiện rất rõ ở các đơn vị như: Ban biên tập Ảnh, báo điện tử VietnamPlus, Báo ảnh Việt Nam, báo Tin Tức, báo Thể thao&Văn hóa và Ban biên tập tin Kinh tế. Hầu như ở mùa giải nào, các đơn vị này cũng giành được nhiều giải thưởng. Năm nay cũng vậy, những cái tên được xướng lên, được vinh danh ở những giải cao nhất vẫn thuộc về các đơn vị trên. Điều này cho thấy chất lượng, hiệu quả của tác phẩm cũng như lao động báo chí mà mỗi PV, BTV, mỗi đơn vị "đầu tư" xứng đáng là những điểm sáng trong hoạt động nghiệp vụ của Liên Chi hội Nhà báo.
Hội đồng Giải báo chí TTXVN 2012 chấm thể loại Ảnh báo chí
Một điểm nổi bật nữa ở Giải năm nay là sự tham gia của đông đảo phóng viên trẻ. Phát biểu tại Lễ trao giải, ông Lê Quốc Minh, Trưởng ban Sơ khảo, Phó chủ tịch Hội đồng giải, phấn khởi cho biết: Chúng tôi đặc biệt kỳ vọng vào đội ngũ các phóng viên trẻ khi họ tự tin sáng tạo những tác phẩm chững chạc, đảm bảo tuân thủ các tiêu chí thông tin của hãng thông tấn quốc gia, tạo ra được sự mới mẻ, hiện đại chứ không khô cứng, máy móc, không chạy theo xu hướng câu khách đang xuất hiện phổ biến hiện nay.
Nhưng chưa thực sự được coi trọng
Giải báo chí TTXVN năm nay, Ban Tổ chức ghi nhận có tổng số 164 tác phẩm của các đơn vị, cơ quan đại diện, các phân xã trong và ngoài nước. Con số khô khan nhưng nói lên nhiều điều. Trước hết, đó là con số quá nhỏ bé so với một đội ngũ đông đảo trên một nghìn PV, BTV của ngành Thông tấn. Lẽ nào, sau một năm lao động báo chí, mà chỉ chọn ra được chừng ấy tác phẩm để đem ra thi thố! Hay đằng sau đó là sự quá ư cẩn trọng của mỗi đơn vị thông tin và mỗi PV, BTV trong việc lựa chọn tác phẩm đi thi. Cũng có thể, do thiếu sự quan tâm, đôn đốc của người đứng đầu mỗi đơn vị đối với một Giải báo chí nội bộ. Và cuối cùng, Giải chưa thật sự có sức hút, sức hấp dẫn đối với những tay bút, tay máy của ngành chăng.
Các tác giả đoạt giải C Giải Báo chí Quốc gia 2012
Về số lượng, ngoại trừ thể loại tin bài Đối ngoại tăng gấp ba lần so với năm 2011; thể loại Phản ánh, phỏng vấn, ghi chép ổn định, còn lại, tất cả đều giảm. Giảm mạnh nhất phải kể đến thể loại xã luận, bình luận, chuyên luận, tư liệu giảm 60%; thể loại phóng sự, phóng sự điều tra, bút ký báo chí giảm gần 40%; thể loại Truyền hình giảm 35%; Ảnh báo chí giảm 30% so với năm 2011.
Ở Thể loại Ảnh báo chí, ngoại trừ duy nhất một tác phẩm của Phân xã Đà Nẵng, còn lại đều là tác phẩm của hai đơn vị chuyên về ảnh là Ban biên tập Ảnh và Báo ảnh Việt Nam.
Thể loại Truyền hình có sự góp mặt của nhiều đơn vị thông tin ở Tổng xã (như: Le Courrier du Vietnam, Việt Nam News, Thể thao&Văn hóa, Thông tin Tư liệu...) nhưng thiếu vắng hoàn toàn các phân xã, trong khi thực tế các phân xã có vai trò rất lớn tạo nên sự khác biệt của Truyền hình thông tấn. Ngay cả đơn vị chủ đạo trong thông tin truyền hình là Trung tâm Truyền hình thông tấn cũng đến phút chót mới "vội vàng" làm hồ sơ gửi dự thi với số lượng khiêm tốn, chỉ 3 tác phẩm.
Ở các thể loại báo viết, khối phân xã trong và ngoài nước từng "làm mưa làm gió" trong nhiều mùa giải trước; không ít phóng viên phân xã vừa lên bục "ẵm" giải ngành lại tiếp tục được xướng tên trong giải quốc gia, thế nhưng, ở mùa giải này bỗng trở nên "lặng lẽ".
Số lượng tác phẩm gửi dự thi của khối phân xã trong và ngoài nước chỉ chiếm khoảng 18%. Điều đáng nói là trong số đó, toàn bộ 23 phân xã phía Nam với trên 60 PV không có tác phẩm dự thi. Khối phân xã ngoài nước cũng chỉ góp được duy nhất một tác phẩm, mà lại là đứng tên chung trong một chùm bài của Ban biên tập tin Thế giới chứ không phải là tác phẩm độc lập của phân xã.
Mảng thông tin quốc tế- một trong những thế mạnh của TTXVN - từng làm nóng nhiều mùa giải bởi những tác phẩm thực sự có chất lượng, thậm chí, những năm trước đây, từng hai lần đoạt giải A Giải báo chí toàn quốc. Tuy nhiên, trong những mùa giải gần đây, mảng thông tin này ngày càng đuối dần cả về số lượng và chất lượng. Nguyên Phó Tổng giám đốc Hà Minh Huệ, người từng nhiều năm gắn bó với công tác Liên Chi hội và giải báo chí của ngành, trong một bài viết đăng trên Nội san Thông tấn, đã cảnh báo sự tụt dốc của mảng thông tin quốc tế trong các giải báo chí và cho rằng: Không thể biện minh cho việc không đoạt giải cao là do phóng viên TTXVN phải lo thời sự hằng ngày, không có thời gian để tập trung sâu vào từng vấn đề... Phải chăng ý thức trách nhiệm của PV, công tác tổ chức, chỉ đạo thông tin chúng ta có vấn đề?
Bên cạnh những cái tên rất nhiệt tình, có trách nhiệm với hoạt động nghiệp vụ, với Giải báo chí của ngành thì ngược lại, cũng có không ít cây bút, tay máy có uy tín, được đánh giá cao trong và ngoài ngành, từng có những tác phẩm được dư luận quan tâm... lại thờ ơ với giải báo chí của ngành.
Tổng giám đốc Nguyễn Đức Lợi, trong một cuộc họp cơ quan gần đây, cho biết: Ông vừa tham gia chấm chung khảo Giải báo chí quốc gia 2012. Nhìn vào danh mục các tác phẩm đoạt giải ở từng thể loại, cái tên TTXVN tuy được xuất hiện khá nhiều nhưng hoàn toàn vắng bóng trong giải cao nhất - giải A. Khá chạnh lòng khi ở sân chơi lớn nhất của báo giới nước nhà, ta chưa tạo được ấn tượng mạnh. Mỗi nhà báo của ngành nghĩ sao trước thực tế này?
Sự sụt giảm về số lượng kéo theo nhiều điều đáng bàn về chất lượng tác phẩm tham dự Giải. Một điều dễ nhận thấy ở giải năm nay là trong khi hai thể loại Ảnh báo chí và Truyền hình đều tìm được cho mình một giải A xứng đứng thì tất cả các thể loại dành cho báo in đều không có giải A. Đặc biệt, thể loại tin, bài phản ánh- thế mạnh của một hãng tin thời sự- thì chất lượng tác phẩm lại quá ư "khiêm tốn".
Lý giải điều này, Hội đồng giải báo chí năm nay thừa nhận: Một số tác phẩm có nội dung tốt nhưng rất tiếc lại khai thác chưa sâu. Một số chùm bài lắp ghép khiên cưỡng, đơn giản, thiếu bàn tay đạo diễn dẫn đến không nhất quán về thời gian, chứng tỏ tác giả và đơn vị chưa chủ động, thiếu cái nhìn thấu đáo, toàn diện ngay từ khâu tổ chức thông tin. Vẫn còn lẫn trong những tác phẩm dự thi một số bài với cách nhìn và văn phong không mới.
Để tự tin "bơi" ra "biển lớn"
Xuất hiện lần đầu tiên năm 1997, Giải báo chí TTXVN đã phần nào khẳng định được vai trò, sức hấp dẫn trong suốt 16 năm qua.
Tuy nhiên, kỳ vọng của Ban lãnh đạo ngành khi cho phép tổ chức Giải là qua đây, sẽ chọn được những tác phẩm báo chí xuất sắc để đưa ra "biển lớn". Nhưng nhìn lại qua các mùa giải báo chí quốc gia, chúng ta phải thừa nhận: Những gì TTXVN đạt được ở "sân chơi" lớn của giới báo chí cả nước là chưa "xứng tầm" với vị thế của ngành.
Bao nhiêu nỗi niềm băn khoăn: Vì sao TTXVN ít đoạt giải cao trong các giải báo chí lớn trong nước và quốc tế dù chúng ta có những thế mạnh không thể phủ nhận?... ngay lập tức được đẩy thành một diễn đàn lớn, bàn luận sôi nổi trên Nội san Thông tấn trong suốt gần một năm ròng (năm 2009), thu hút sự tham gia của đông đảo cán bộ, PV, BTV và những nhà quản lý.
Năm 2010, được sự đồng ý của Lãnh đạo cơ quan, Liên Chi hội Nhà báo đã thay đổi thời điểm tổ chức giải báo chí ngành để có thể lựa chọn tác phẩm từ ngày 1/1 đến 31/12 mỗi năm. Giải báo chí trẻ cũng được đưa vào một hạng mục trong giải của ngành với tên gọi "Giải Triển vọng". Thay đổi này giúp cho giải báo chí của ngành quy mô hơn và tương đồng với về mặt thời gian, tạo thuận lợi cho việc chọn các tác phẩm đi dự Giải báo chí quốc gia. Cũng vì lý do này, giải báo chí ngành được cơ cấu lại để phân chia tin bài theo các thể loại phù hợp với Giải báo chí quốc gia, trong khi vẫn xét đến đặc thù của TTXVN và đã bổ sung thêm hạng mục giải cho tin bài đối ngoại.
Giải báo chí TTXVN năm 2010 cũng là lần đầu tiên áp dụng cách thức chấm điểm hiện đại, phân định rõ ba tiêu chí lớn để chấm giải với tỷ lệ điểm phù hợp, nhằm giảm tối đa các đánh giá chủ quan. Ba tiêu chí rất rõ ràng: Tính phù hợp của vấn đề: 20%; giá trị thông tin: 50%; văn phong và kỹ thuật viết/chụp/dựng video: 30%. Kết quả tuyển chọn qua các vòng sơ khảo và chung khảo hoàn toàn dựa trên thang điểm trung bình của các giám khảo và lấy từ cao xuống thấp.
Để động viên các tác giả đoạt giải cũng như nâng cao chất lượng, hiệu quả các giải thưởng, Lãnh đạo cơ quan đã quyết định, các giải thưởng thuộc giải báo chí quốc tế, quốc gia, Giải báo chí TTXVN, Giải ảnh báo chí Khoảnh Khắc Vàng sẽ là tiêu chuẩn xét nâng bậc lương trước thời hạn của TTXVN.
Mục tiêu của Giải báo chí TTXVN là chất lượng, hiệu quả và lan tỏa. Để biến mục tiêu thành hiện thực đòi hỏi mỗi chúng ta từ phóng viên, biên tập viên, các đơn vị thông tin và cả Ban tổ chức giải phải vào cuộc với quyết tâm cao, thực sự chuyên nghiệp và trách nhiệm.
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Báo Thể thao&Văn hóa: Lại cống hiến một mùa giải âm nhạc thành công (06/06/2013 16:20:21)
Nói chuyện chuyên đề thông tin thị trường bất động sản Việt Nam và Thế giới (06/06/2013 16:12:01)
"GiÃắn ẢỔiáỪẬp" trong tÃỨi quáỨận (06/06/2013 15:16:18)
Độc giả với báo Tin Tức (06/06/2013 14:58:32)
Đằng sau mỗi con chữ... (06/06/2013 14:48:04)
Danh sách các tác phẩm được tặng giải thưởng giải báo chí TTXVN năm 2012 (06/06/2013 14:07:06)
Giải A thể loại Truyền hình - Giải báo chí TTXVN 2012: Nhà giàn DK1 - những trải nghiệm khó quên (06/06/2013 11:02:35)
Giải báo chí TTXVN năm 2012: Lan tỏa & hấp dẫn (06/06/2013 10:56:22)
LCH Nhà báo được tặng cờ đơn vị xuất sắc năm 2012 (03/05/2013 11:07:06)
Tiết lộ vài chiêu cho phóng sự hay (03/05/2013 10:27:05)
