Trao đổi - Thảo luận
Đằng sau mỗi con chữ...
(06/06/2013 14:48:04)
Thấm thoắt tôi cũng đã làm việc ở báo Tin Tức được 9 năm. Mới đây, khi chuyển sang một tòa soạn khác của TTXVN, có người hỏi: Nhớ nhất điều gì khi ở Tin Tức? Tôi bỗng phân vân.
Một ca trực ở tòa soạn Tin tức
Nhớ thì có nhiều điều đáng nhớ lắm.
Ví dụ vào thời điểm phát hành khó khăn, tòa soạn phải đặt đóng những chiếc giá để báo bằng tre, rồi giao cho Đoàn thanh niên mang báo đến đặt ở từng quán cà phê để quảng bá.
Ví dụ như sau khi báo phát hành, nghe chuông điện thoại reo là cứ giật mình thon thót, lo có sai sót gì chăng...
Ví dụ như sự chuyển hướng từ báo phát hành buổi chiều sang phát hành buổi sáng cũng là cả một sự trăn trở.
Ví dụ như hồi còn ra báo buổi chiều, ngay từ sáng sớm cả tòa soạn đã hùng hục lao vào làm, một mạch đến trưa. Lúc làm tất bật là thế, căng thẳng là thế nhưng đến khi xong việc, buổi chiều tự nhiên lại thấy có chút gì đó trống vắng, không khí như... loãng ra. Rồi khi chuyển sang ra báo buổi sáng, lịch làm việc lại đảo lộn hoàn toàn. Vì thế, một đồng nghiệp ở Phòng Thư ký tòa soạn mới có chuyện kể rằng, ông bạn hàng xóm quen lịch làm việc vào buổi sáng của anh, bỗng nhiên một ngày kia đã gần trưa nhìn sang nhà anh thấy thấp thoáng bóng... đàn ông đâm sinh nghi, hôm sau mới nhỏ to thầm thì nhắc anh phải... cảnh giác vì "thời buổi này không tin được bà nào đâu". Cười đau cả ruột!
Cũng là làm báo, nhưng báo tháng, báo tuần, thậm chí một tuần vài ba kỳ đi nữa cũng vẫn còn có thể đủng đỉnh; nhưng đã là báo ngày thì lúc nào cũng tất bật, hối hả, công việc cứ cuốn mình đi trong cái guồng quay lặp đi lặp lại đều đều ngày nào cũng như ngày nào. Rồi càng về cuối ngày, áp lực công việc càng tăng, cao điểm là ca trực buổi đêm.
Nói thế để thấy, làm báo ngày, lại là báo chính trị xã hội như tờ Tin Tức, cũng có nhiều điều để nói lắm. Nhưng nếu nói về cái sự đặc trưng, có lẽ phải kể đến những ca trực đêm.
Không ít lần bạn bè gọi điện rủ đi nhậu, khi nghe lý do từ chối là "phải trực đêm" là nghe thấy câu nói mát: "Ông cứ làm như chúng tôi chơi cả, chỉ có mình ông làm việc". Rồi: "Thế tôi lên chỗ ông nói chuyện nhé!". Khổ thế, có ai muốn hành hạ mình nhưng đã mang lấy nghiệp vào thân, công việc nó thế. Và rồi, tôi cũng mới ớ ra: Thì ra mọi người nghe nói "trực đêm" là cứ nghĩ chỉ lên cơ quan ngồi chơi xơi nước, đợi có việc gì xảy ra mới xử lý mà đâu biết rằng, nội hàm của cái từ "trực" trong nghề báo là làm việc, thậm chí là làm việc cật lực.
Rồi, người ở gần đã đành, người ở xa, mà nhất là phụ nữ đến 12 giờ đêm mới chạy xe từ số 5 Lý Thường Kiệt về tận Trâu Quỳ, Cổ Nhuế, qua cả bãi tha ma giữa đêm mưa gió, quả thực là dũng cảm. Mà cái sự đêm hôm ấy đâu phải ngày một ngày hai mà kéo dài tháng này qua tháng khác, năm này qua năm khác, thì đã là một sự hy sinh vì đâu phải người vợ, người chồng nào cũng có sự cảm thông và chia sẻ.
Nói ra không phải để so bì, nhưng có một thực tế: Cùng trong tòa soạn, các bộ phận chuyên môn có thể phân chia ca kíp, nếu làm ngày thì thôi làm tối, làm tối thì thôi làm ngày, riêng Ban biên tập thì ban ngày làm việc bình thường nhưng ban đêm vẫn phải chia nhau trực. Và, như đã nói ở trên, càng về cuối, cường độ, áp lực công việc càng tăng, nhất là những hôm có sự kiện xảy ra muộn phải chờ tin, hay các sự kiện quan trọng trên thế giới ở những khu vực lệch múi giờ thì thôi rồi...
Trong chuyện này thì chỉ có những người cùng cảnh làm báo ngày mới hiểu nổi. Theo kế hoạch, có sự kiện thì phải để "đất" chờ, nhưng sự kiện đến bao giờ kết thúc, rồi khi nào có tin thì chỉ có... trời mới biết. Nhất là tin bài dài ngắn thế nào, mức độ quan trọng của sự kiện đến đâu cũng không thể biết trước được. Để đất ít, đến khi có tin bài dài khốn khổ đã đành, mà để đất nhiều nhưng tin bài ngắn lại còn khốn khổ gấp bội. Bài dài đất ít thì thôi đành chọn tin bài nào đó "không quan trọng lắm" để lại, cho tiếp sang là được; nhưng đất nhiều tin ngắn, lúc ấy mới nháo nhào tìm tin bài lấp vào cho đủ. Thực ra thì cũng không đến mức thiếu tin, nhưng khổ nỗi là tìm tin cho hợp với vị trí trang báo mới là điều nan giải. Thế nên khi có tin là mới cuống quýt tít mù cả lên, biên tập, thay bài, dỡ chỗ nọ bỏ chỗ kia... làm sao vừa không để xảy ra sai sót, vừa phải chạy đua với thời gian cho kịp giờ in báo để còn... kịp phát hành.
Cường độ làm việc, áp lực công việc vào cuối ngày ai dám nói là không mệt mỏi, vì thế cáu gắt nhau cũng là chuyện dễ hiểu. Người ta bảo càng có tuổi càng khó tính, lắm điều thì cuối ngày sinh ra trái nết cũng là lẽ thường. Nhưng đó lại chính là lúc đầu óc phải tỉnh táo nhất để xử lý. Mà cáu gắt thì có giúp gì trong việc này, nếu không nói là càng dễ cuống, mà đã cuống thì càng dễ nhầm lẫn. Thế nên, tôi cố gắng chọn giải pháp "lạt mềm buộc chặt": Mệnh lệnh phải rõ ràng, dứt khoát, cương quyết, nghiêm khắc nhưng lại phải "mát tính" một tí, nếu hài hước được thì càng tốt. Cũng như trong một trận bóng đá, tâm lý cầu thủ càng căng cứng càng khó đá, nhưng một khi đã thoải mái thì đường bóng sẽ thanh thoát hơn...
Chuyện tưởng rối như canh hẹ nhưng rồi cũng đâu vào đấy, bản bông cuối cùng được duyệt để rồi mỗi sáng mai, trang báo mới thơm mùi mực được nâng niu trên tay bạn đọc. Chợt nhận ra trong mỗi dòng tin đâu phải chỉ có sức nặng của từng con chữ, trách nhiệm của những chức danh in trong xi-nhê hay bút danh trong mỗi tin bài mà còn là biết bao tình huống, biết bao nỗi niềm, biết bao gương mặt, biết bao số phận... chìm sâu trong những lớp công việc mà không phải ai cũng cảm thông và thấu hiểu!
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Danh sách các tác phẩm được tặng giải thưởng giải báo chí TTXVN năm 2012 (06/06/2013 14:07:06)
Giải A thể loại Truyền hình - Giải báo chí TTXVN 2012: Nhà giàn DK1 - những trải nghiệm khó quên (06/06/2013 11:02:35)
Giải báo chí TTXVN năm 2012: Lan tỏa & hấp dẫn (06/06/2013 10:56:22)
LCH Nhà báo được tặng cờ đơn vị xuất sắc năm 2012 (03/05/2013 11:07:06)
Tiết lộ vài chiêu cho phóng sự hay (03/05/2013 10:27:05)
"BáỨễt mÃễ" chuyáỪẬn triáỪẶn lÃặm áỨặnh (03/05/2013 10:18:45)
Biết mình, biết ta (03/05/2013 10:13:05)
Học làm phóng viên chuyên nghiệp (03/05/2013 09:54:51)
Phân xã- Môi trường rèn nghề cho phóng viên trẻ (03/05/2013 09:40:38)
Những khoảnh khắc đậm tình người (02/05/2013 16:12:32)
