Thứ năm, ngày 16/05/2024

Tìm hiểu báo chí

Báo chí hiện đại và xu hướng "co" khổ báo


(06/12/2007 16:11:58)

Nhỏ hơn có phải là tốt hơn?

          Trong một thế giới mà bất cứ nơi đâu cũng có khái niệm "lớn hơn nghĩa là tốt hơn", báo chí có vẻ đang đi theo hướng ngược lại. Mặc dù đang bước sang một trang sử mới với ưu thế vượt trội của báo điện tử, báo in truyền thống vẫn cố tìm kiếm, đeo bám mọi nỗ lực để kiểm soát một thị trường đang ngày càng khan hiếm khách hàng- thị trường của người đọc. Và một trong những xu hướng hiện nay mà các tờ báo đang theo đuổi chính là sự nhỏ bé và thuận tiện.

          Từ Chi lê cho đến xứ sở sương mù - nước Anh, từ Phần Lan đến Malaysia... báo chí đang chuyển dịch từ phương thức in ấn cổ điển trên những trang giấy khổ rộng sang dùng giấy khổ nhỏ. Theo một số chuyên gia, xu hướng này đang xóa mờ sự khác biệt về chất lượng thông tin giữa những tờ báo truyền thống vốn bình lặng và cồng kềnh với những tờ báo hiện đại, sôi động, hấp dẫn, khổ nhỏ, xinh xắn, đút vừa những chiếc túi. Hơn thế nữa, những tờ báo khổ nhỏ hiện đang được coi là một hiện tượng có khả năng tạo ra một cú hích về lượng phát hành.

Khổ của một số tờ báo năm 2005: The Guardian, tờ báo khổ rộng nổi tiếng của Anh; Le Monde, tờ báo khổ trung bình; tờ Daily Mail khổ nhỏ và The Times là tờ nhỏ nhất, Berliner Zeitung (Đức) và Neues Deutschland (Hà Lan) là khổ báo giữa khổ to và khổ trung bình.
          Ở nhiều nền kinh tế phát triển, sự giảm sút số lượng độc giả gắn với sự phát triển như vũ bão của truyền thông trên Internet và các nguồn khác. Ngay cả sở thích đọc báo cũng thay đổi rất nhiều. Các nghiên cứu cho thấy độc giả thích báo khổ nhỏ bởi nó dễ dàng mang theo, đặc biệt thuận tiện khi ngồi đọc báo trong những chiều công viên lộng gió, trên tàu điện hay ở mọi lúc mọi nơi.

          Đọc báo bây giờ cũng giống như việc sử dụng ô tô hay iPods, công chúng muốn được đọc một cách thuận tiện nhất. Việc phục vụ công chúng báo chí không chỉ hướng tới việc làm cho tờ báo  hấp dẫn, dễ mua, giá rẻ... mà còn dễ sử dụng nữa. Sự thuận tiện này đang trở thành một ưu thế cạnh tranh mà nhiều "ông lớn" trong truyền thông phải chú ý tới.

Năm 2005, một năm được đánh dấu là có nhiều biến động trong làng báo chí thế giới bởi một loạt tờ báo nổi tiếng chuyển sang dùng khổ nhỏ. Tháng 10/2005, tờ báo The Wall Street Journal, thời báo tài chính- kinh tế hàng đầu thế giới - đã chuyển các xuất bản phẩm phát hành tại châu Âu và châu Á sang khổ nhỏ trong khi vẫn tiếp tục sản xuất các xuất bản phẩm tại Mỹ trên giấy khổ to.

          Theo các chuyên gia, đến cuối năm 2005, hơn 40% số tờ báo trên toàn thế giới chuyển sang dùng báo khổ nhỏ, tăng 30% so với năm 1999.

          Một mốc quan trọng trong trào lưu chuyển đổi này là tờ The Independent, một tờ báo khổ rộng của Anh. The Independent đã từng sụt giảm lượng phát hành nghiêm trọng khi mất đi 20 vạn trong số hơn 40 vạn khách hàng của năm 1999. Đến năm 2003, The Independent quyết định chuyển sang báo khổ nhỏ. Sự chuyển đổi này được nối tiếp với tờ Times xuất bản tại Luân Đôn. Đây được coi là những tờ báo đi đầu trong trào lưu chuyển đổi kích cỡ tờ báo

          Ngay sau khi đổi mới, số lượng phát hành của The Independent đã tăng lên hơn 20%. Nhiều tờ báo khác cũng cho thấy số lượng phát hành của họ khi chuyển sang khổ nhỏ đã tăng lên. Sự co lại về khổ cũng đem lại nhiều lợi ích kinh tế, chẳng hạn các tòa báo có thể cắt bớt chi phí của giấy in, dịch vụ (vì khổ nhỏ hơn, đóng gói gọn gàng hơn nên phí vận chuyển thấp hơn)... Với độc giả, họ được lợi vì giá thành hạ trong khi họ lại có cảm giác tờ báo dày hơn những tờ khổ rộng.

          Mặc dầu vậy, các chuyên gia cũng khuyến cáo rằng, trước khi quyết định đột phá, các tòa soạn cần phải có nhiều kinh nghiệm hơn nữa và phải thật thận trọng vì kéo theo đó là nhiều sự thay đổi khác. Chẳng hạn, giá quảng cáo trên một trang báo sẽ bị bớt đi 10- 15% đơn giản vì khổ báo nhỏ hơn so với trước. Khổ nhỏ cũng tạo ra những khoảng trống lãng phí bởi vì phần nội dung chứa trong các trang thì vừa phải trong khi lại vẫn cần nhiều đến khoảng trống giữa các cột và các lề (theo các quy tắc dàn trang thông thường). Hơn nữa, các chuyên gia cũng cho rằng sự thay đổi khổ báo sẽ cần một thời gian tương đối dài nếu như nó không phối hợp với những cải tiến khác chẳng hạn như việc sử dụng hiệu quả thông tin của Internet.

          Đôi điều về báo khổ nhỏ

          Báo khổ nhỏ trong tiếng Anh gọi là "Tabloid". Trước đây, trong báo chí, người ta thường dùng từ "tabloid" để chỉ những tờ báo tuần địa phương với những câu chuyện hấp dẫn hoặc những trò giải trí, được phát miễn phí và đương nhiên là mang khổ nhỏ. Tabloid cũng để chỉ những tờ báo khổ nhỏ có xu hướng kích thích người đọc bằng những trò giật gân, câu khách, những vụ xì-căng-đan, những câu chuyện đời tư của các ngôi sao bóng đá, điện ảnh nổi tiếng. Vì thế, trước đây, cái tên tabloid thường gắn liền với những tờ báo phục vụ lớp công chúng bình dân. Một số tờ báo khác có khổ nhỏ hơn nữa tự gọi mình bằng cái tên "compact".

          Ngày nay, từ tabloid được sử dụng rộng rãi vơi tất cả các tờ báo mang khổ nhỏ đặc biệt thường được gắn với những tờ đi tiên phong trong việc thu nhỏ khổ báo để tạo tiện ích cho người sử dụng.

          Một tờ báo khổ nhỏ tabloid thông thường có cỡ khoảng 43,18 x 27,94cm. Báo khổ nhỏ tabloid là một trong hai khổ báo chuẩn được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Khổ thứ hai là khổ rộng cổ điển, tên tiếng Anh là broadsheet. Một khổ báo nữa xuất hiện sau có bề dài và rộng nhỏ hơn broadsheet nhưng to hơn tabloid gọi là khổ trung bình (Berliner).

          Tabloid ban đầu vốn là tên một công ty dược phẩm chuyên sản xuất thuốc gây mê dưới dạng viên nén. Năm 1901, từ tabloid được dùng trong báo chí với nghĩa là báo khổ nhỏ nhưng "nén"đủ mọi nội dung như một tờ khổ rộng.

          Ở châu Âu, tờ báo tabloid có số phát hành lớn nhất là tờ Bild Zeitung của Đức với khoảng 4 triệu bản (giảm xuống từ 5 triệu bản năm 1980). Ở Anh, 3 tờ báo ngày, khổ rộng hàng đầu là The Independent, TimesScotsman cũng đang trong quá trình chuyển đổi.

          Ở Pháp, tờ Nice Matin, tờ báo phát hành rộng rãi ở miền Bắc nước Pháp cũng đã chuyển từ báo khổ rộng sang khổ nhỏ vào tháng 8 2006. Sự chuyển đổi này là kết quả một cuộc thăm dò dư luận cho thấy có tới 74% độc giả thích báo khổ nhỏ tabloid hơn báo khổ rộng.

          Gần với chúng ta, tại nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, báo khổ nhỏ được sử dụng phổ biến từ giữa những năm 1990 và những tờ tabloid ở đây nổi tiếng với những bài điều tra, phê bình, phanh phui tiêu cực.

          Tuần báo tài chính bằng tiếng Anh nổi tiếng The FinancialGeorgia chuyển sang báo khổ nhỏ và nhân đôi số trang từ năm 2005. Tờ báo do các chủ ngân hàng tài trợ được in ấn với chất lượng rất cao và phát miễn phí. Những tờ báo khác xuất bản bằng tiếng Georgian tại đất nước này cũng chuyển sang khổ nhỏ từ đầu những năm 1990.

          Ở Nga và Ucraina, những tờ báo tiếng Anh hàng đầu như: Moscow Times, Kiev Post cũng đều chuyển sang khổ nhỏ.

            Argentina, một trong hai tờ báo lớn nhất quốc gia là Clarín cũng là một tờ khổ nhỏ. Ở Ấn Độ, tờ báo Mid-Day phát hành buổi trưa và chiều cũng là tờ khổ nhỏ.

Phan Tam
Theo Nội san Thông tấn, số 11/2007

CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:

AFP Hãng thông tấn lâu đời nhất thế giới (06/11/2007 11:26:43)

Tân Hoa xã Mô hình sử dụng và bồi dưỡng phóng viên hiệu quả (09/10/2007 09:24:39)

Một số tiêu chí của ảnh báo chí (09/10/2007 09:16:24)

PA - một mô hình tập đoàn truyền thông hiện đại (05/09/2007 09:44:49)

Giải Pulitzer 2007 với bức ảnh gây sốc (05/09/2007 09:43:00)

Hồng Công - một địa bàn đặc biệt (01/08/2007 09:57:47)

"HÃặy yÃếu ngháỪẮ gáỨốn bÃỠ váỪỈi nghiáỪẬp" (17/07/2007 10:13:45)

Những kỷ lục báo chí thế giới (13/07/2007 15:55:31)

Thomson - Reuters bắt tay sáp nhập (13/07/2007 15:54:42)

580 nhà báo bị thiệt mạng trong vòng 14 năm (15/01/2007 09:01:47)