Thứ ba, ngày 28/10/2025

Trao đổi - Thảo luận

Đọc kỹ mo-rát - Một cách rút kinh nghiệm hiệu quả trong biên dịch tin


(05/11/2007 16:00:14)

Bác hiệu đính già kính trễ mũi, thở phì phò. Bác chữa bài tôi vừa dịch. Tôi ngồi chỗ mình, nhấp nhổm dòm sang bàn bác, chỉ thấy mấy ngón tay da đồi mồi cầm bút đỏ từ tốn xóa hết dòng nọ đến dòng kia, viết chen vào giữa các dòng bị xóa rồi lại viết chi chít vào lề. Tôi hoang mang cực độ khi thấy bài mình rực đỏ những lỗi là lỗi.

ThỳằŸ mỏằ›i õ€œbặĂ vặĂ vào nghỏằõ€ tôi luôn ỏằŸ trong tÃơnh trỏºĂng tỏằ‡ hỏºĂi đó. Tin, bài cỏằĐa tôi bỏằ‹ chỏằ¯a toe toÃât, có bài chỏằ‰ còn vài tỏằô vỏằ ngày thÃĂng, tÃên tỳằ•i nhÃÂn vỏºưt là cỏằĐa tôi.

Tỳằ•i trỏºằ ham vui, tôi thặ°ỏằng quÃên phỏº¯t chỏằ¯ nghÄâa khi ra khỏằi cặĂ quan. Ngày này qua thÃĂng khÃĂc tôi vỏºôn mỏº¯c nhỏằ¯ng lỏằ—i rỏºƠt là ngô nghÃê. Cho Ä‘ỏº¿n mỏằ™t hôm tôi ngỏằ™ ra rỏº±ng: nỏº¿u tôi không gỏº¯n bó vỏằ›i chỏằ¯ nghÄâa thÃơ chỏằ¯ nghÄâa cÅâng hỏằ•ng thÃăm nhỏằ› tôi. Thỏº¿ là tôi bỏº¯t Ä‘ỏºĐu Ä‘ỏằc kỏằạ mo-rÃĂt tin, bài tôi làm ra chỏằâ không bỏằ Ä‘i ngay nỏằ¯a. Tôi giỏằ¯ lỏºĂi mo-rÃĂt nhỏằ¯ng tin, bài hóc búa Ä‘ỏằƒ nhỏằ› cÃĂch biÃên tỏºưp húºãc cÃĂch diỏằ…n Ä‘ỏºĂt Ãẵ tỏằâ. Rỏằ“i lúc Ä‘ỏằÊi tàu xe, Ä‘ỏằÊi con tan trặ°ỏằng, tôi Ä‘em bài Ä‘ÃÊ chỏằ¯a ra xem lỏºĂi. Tôi dỏºĐn hiỏằƒu vÃơ sao mÃơnh viỏº¿t thỏº¿ này mà õ€œbỏằ‹õ€ chỏằ¯a thỏº¿ kia. TÃâ ra cÃĂi sỏằ± chỏºưm hiỏằƒu cỏằĐa tôi không hỏº³n do sỏằŸ hỏằ¯u mỏằ™t chỏằ‰ sỏằ‘ IQ khiÃêm tỏằ‘n mà còn do không chỏằ‹u Ä‘ỏằc kỏằạ nhỏằ¯ng Ä‘iỏằu Ä‘ặ°ỏằÊc chỏằ¯a. Thành thỏằư trong mỏằ™t thỏằi gian dài tôi mỏº¯c lỏằ—i hoài kiỏằƒu õ€œÄ‘ỏº¿n hỏºạn lỏºĂi lÃênõ€.  

Tôi lặ°u giỏằ¯ nhiỏằu bài õ€œÄ‘iỏằƒn hÃơnhõ€ do nhiỏằu hiỏằ‡u Ä‘Ãưnh chỏằ¯a, Ä‘ỏằƒ õ€œngỏºƠmõ€ nhỏằ¯ng Ä‘iỏằu cỏºĐn ngỏºƠm. Qua đó tôi còn hỏằc Ä‘ặ°ỏằÊc cÃĂch tặ° duy, văn phong cÅâng nhặ° mỏºãt mỏºĂnh cỏằĐa tỏằông hiỏằ‡u Ä‘Ãưnh. Ngặ°ỏằi này mÃê bóng Ä‘ÃĂ sỏºẵ là mỏằ™t õ€œtỏằĐõ€ thỳºưt ngỏằ¯ vỏằ môn túc cỏºĐu; ngặ°ỏằi kia rành lỳºưt ta sỏºẵ yÃên tÃÂm khi Ä‘ặ°ỏằÊc ngặ°ỏằi đó chỏºƠm bút vỏằ lÄânh vỏằ±c cỏằĐa Bao Công. Có hiỏằ‡u Ä‘Ãưnh thÃơ chỏằ‰ ra nhỏằ¯ng Ä‘iỏằu õ€œcoi dzỏºưy nhặ°ng không phỏºÊi dzỏºưỳ€, nhỏằ¯ng Ä‘iỏằu Ãẵ tỏºĂi ngôn ngúºĂi, nhỏºƠt là trong tin chÃưnh trỏằ‹, ngúºĂi giao...

Tôi may mỏº¯n Ä‘ặ°ỏằÊc làm viỏằ‡c vỏằ›i nhỏằ¯ng chú, bÃĂc nhiỏằu kinh nghiỏằ‡m, nhiỏằ‡t tÃơnh dỏºĂy bỏºÊo. Gia Ä‘Ãơnh tôi Ä‘ÃÊ chuýằƒn nhà đôi lỏºĐn, nhiỏằu Ä‘ỏằ“ Ä‘ỏºĂc bỏằ‹ thỏºƠt lỏºĂc húºãc bỏằ Ä‘i nhặ°ng tôi vỏºôn giỏằ¯ vài bỏºÊn mo-rÃĂt cÅâ vàng làm kỏằã niỏằ‡m. Chúng Ä‘ÃĂnh dỏºƠu mỏằ™t bặ°ỏằ›c trặ°ỏằŸng thành cỏằĐa tôi trong nghỏằ nghiỏằ‡p.

MÃĂy vi tÃưnh, lỏằÊi bỏºƠt cỏºưp hỏºĂi

Sỏằ± ra Ä‘ỏằi cỏằĐa mÃĂy vi tÃưnh Ä‘ÃÊ làm mỏằ™t cỳằ™c cÃĂch mỏºĂng trong ngành truýằn thông. Chỏằ‰ cỏºĐn click con trỏằ là ta có thỏằƒ cỏº¯t gỏằt, lỏằ™n lÃên lỏằ™n xỳằ‘ng con chỏằ¯ bao nhiÃêu lỏºĐn tÃạy thÃưch, không phỏºÊi viỏº¿t lÃĂch kiỏằƒu õ€œlÃên bỏằ xỳằ‘ng rỳằ™ngõ€ trÃên giỏºƠy nhặ° xặ°a. Tuy nhiÃên, viỏằ‡c rút kinh nghiỏằ‡m viỏº¿t và biÃên tỏºưp hÃơnh nhặ° khó khăn hặĂn. Thỏằ‰nh thúºÊng vỏºôn nghe thỏºƠy cÃĂc hiỏằ‡u Ä‘Ãưnh than õ€œhỏº¿t ngày dài lỏºĂi Ä‘ỏº¿n Ä‘Ãêm thÃÂự€ luôn phỏºÊi chỏằ¯a nhỏằ¯ng Ä‘iỏằu trÃạng lỏºãp. Tôi cho rỏº±ng chÃưnh vÃơ mỏằi sỏằ± diỏằ…n ra quÃĂ nhanh trÃên màn hÃơnh mÃĂy tÃưnh nÃên viỏằ‡c nhỏºưn dỏºĂng lỏằ—i trỏằŸ nÃên khó khăn hặĂn. Văn mÃơnh, văn ngặ°ỏằi trỏằ™n vào nhau, không còn bút xanh bút Ä‘ỏằ Ä‘ỏằƒ phÃÂn biỏằ‡t nỏằ¯a. Bài vỏằŸ Ä‘ỏº¿n và Ä‘i Ä‘ỏằu qua mỏºĂng, chỏằ‰ Ä‘ặ°ỏằÊc in ra khi cỏºĐn. Tin hỏằc hóa giúp tiỏº¿t kiỏằ‡m thỏằi gian, giỏºƠy, mỏằ±cõ€Ư nhặ°ng không giúp rút kinh nghiỏằ‡m nghiỏằ‡p vỏằƠ mỏằ™t cÃĂch bỏằn lÃÂu nỏº¿u ta không có Ãẵ thỏằâc làm tặ° liỏằ‡u cÃĂ nhÃÂn. Thỏºưt là:

Rỏº±ng nhanh thÃơ thỏºưt là nhanh

Xem ra thÃơ lỏºĂi chóng quÃên lỏºĂ lÃạng

Tôi hoan nghÃênh mỏằ™t vài bỏºĂn trỏºằ rút kinh nghiỏằ‡m theo cÃĂch thỏº¿ này: hỏằ in ra nhỏằ¯ng bài Ä‘ÃĂng lặ°u Ãẵ, cỏằĐa mÃơnh và cỏằĐa Ä‘ỏằ“ng nghiỏằ‡p. Hỏằ dÃạng mỏằ™t quýằƒn sỏằ• lỏằ›n, dÃĂn bài õ€œgỏằ‘cõ€ vào mỏằ™t cỏằ™t, bÃên kia là bài Ä‘ÃÊ ra bÃĂo hay Ä‘ÃÊ ra bỏºÊn tin. Nhỏằ¯ng chỏằ— Ä‘ÃĂng nhỏằ› Ä‘ặ°ỏằÊc gỏºĂch chÃÂn cỏºân thỏºưn. Khi gỏºãp lỏºĂi nhỏằ¯ng vỏºƠn Ä‘ỏằ khó nhỏằ›, hỏằ chỏằ‰ cỏºĐn mỏằŸ sỏằ• õ€œNam tào Bỏº¯c Ä‘ỏºâự€ cỏằĐa hỏằ ra, tra cỏằâu rỏºƠt nhanh. Tôi thỏºƠy nhỏằ¯ng phóng viÃên làm nhặ° vỏºưy Ä‘ỏằu tiỏº¿n bỏằ™ mỏằ™t cÃĂch vỏằ¯ng chỏº¯c.

Lặ°u giỏằ¯ bài vỏằŸ kiỏằƒu cỏằ• Ä‘iỏằƒn nhặ° tôi năm xặ°a húºãc nhặ° cÃĂch kỏằƒ trÃên giúp ta không mỏº¯c lỏºĂi nhỏằ¯ng lỏằ—i Ä‘ÃÊ tỏằông mỏº¯c, Ä‘iỏằu này rỏºƠt cỏºĐn thiỏº¿t vỏằ›i nhỏằ¯ng ngặ°ỏằi mỏằ›i bặ°ỏằ›c vào nghỏằ bÃĂo và biÃên dỏằ‹ch tin Ä‘ỏằ‘i ngúºĂi hay tin thỏº¿ giỏằ›i Ä‘ỏằ‘i nỏằ™i. TỏºƠt nhiÃên không phỏºÊi hiỏằ‡u Ä‘Ãưnh lúc nào cÅâng mỏằi sỏằ± thông tặ°ỏằng hặĂn phóng viÃên, biÃên tỏºưp viÃên, nhặ°ng Ä‘ỏºĂi Ä‘a sỏằ‘ cÃĂc trặ°ỏằng hỏằÊp hỏằ Ä‘ỏằu xỏằư lÃẵ xÃĂc Ä‘ÃĂng. Lặ°u lỏºĂi tin, bài sỏºẵ giúp ngặ°ỏằi biÃên dỏằ‹ch và ngặ°ỏằi hiỏằ‡u Ä‘Ãưnh dỏằ… dàng trao Ä‘ỏằ•i tÃơm ra sỏằ± thỏºưt nỏº¿u khúc mỏº¯c xỏºÊy ra. Còn nỏº¿u vỏằ™i vÃÊ xóa rỏằ“i thÃơõ€Ư botay.com. NhÃÂn chỏằâng còn đó nhặ°ng vỏºưt chỏằâng mỏºƠt rỏằ“i, ai phÃĂn xỏằư cho bÃÂy giỏằ? 

Minh Cầm
Theo Nội san Thông tấn, số 10/2007