Trao đổi - Thảo luận
Hình minh họa trên báo chí
(04/08/2011 18:46:59)
Hình minh họa trong trang báo Với vị trí quan trọng và kích thước "ấn tượng", hình minh họa góp phần làm cho trang báo thoáng đãng hơn và tạo ra những điểm nghỉ cho mắt độc giả. Cho dù thuộc thể loại nào (ảnh, tranh vẽ hay thông tin đồ họa), hình minh họa đều đóng vai trò đặc biệt trong trang báo.
Hình minh họa là một yếu tố quan trọng trong cấp độ đọc đầu tiên, thu hút sự chú ý tức thì của độc giả. Một hình minh họa tốt sẽ "giữ" độc giả lại và đưa họ đến với bài báo; tác dụng sẽ ngược lại nếu minh họa "nhàn nhạt", không đem lại điều gì mới mẻ cho độc giả. Như vậy, hình minh họa phải là một đơn vị thông tin độc lập và hoàn chỉnh, chứ không chỉ đóng vai trò "phụ họa" đơn thuần cho bài báo, càng không thể chỉ để lấp chỗ trống.
Vai trò thẩm mỹ và cảm xúc
Với cách thể hiện đặc biệt (hình ảnh, đồ họa), hình minh họa không chỉ là thông tin thông thường mà còn có thể tạo ra một mối liên hệ đặc biệt- mối liên hệ cảm xúc- giữa tờ báo với độc giả. Những hình ảnh "đời thường" với sự xuất hiện của nhân vật còn có tác dụng "phản chiếu"; nơi người đọc tìm thấy một phần của chính mình. Cũng là một bức ảnh nhưng nếu được sử dụng với kích thước khác nhau, "cắt cúp" theo cách khác nhau, hiệu quả về cảm xúc và thẩm mỹ đem lại có thể hoàn toàn thay đổi.
Một số nguyên tắc chung
Để đảm bảo yêu cầu tổ chức trang báo, một hình minh họa được đặt vào trang báo cũng phải tôn trọng cột và vạch ngang cơ sở. Trong mọi trường hợp, tránh để hình minh họa "chèn" vào cột văn bản, ảnh hưởng đến "tiện nghi đọc" của trang báo. Cũng cần lưu ý phân bố hình minh họa đều trong trang, không để quá nhiều hình ở một bên hoặc ở phía trên trang báo.
Cùng với tít chính của bài báo, hình minh họa tạo thành "lối vào thông tin" quan trọng nhất trong trang. Mối liên quan tương hỗ tít- minh họa vì vậy phải được chăm chút cẩn thận nhằm đạt được hiệu quả của việc dàn trang báo. Không gì gây khó chịu hơn cho độc giả khi gặp cảnh "ông nói gà, bà nói vịt" giữa tít bài và ảnh. Ví dụ, đi kèm với tít bài "Người chủ doanh nghiệp làm sống lại một nghề truyền thống..." là tấm ảnh nhỏ xíu của một cô gái đang cười rất tươi. Đọc gần hết bài người đọc mới "phát hiện" ra cô gái ấy chỉ là một khách hàng "qua đường" chứ không phải là "nhân vật chính".
Ảnh báo chí
Tùy theo tính chất, mục tiêu, đối tượng độc giả và điều kiện tổ chức... mà mỗi tờ báo quyết định cho mình một chính sách về ảnh: Tỷ lệ diện tích dành cho ảnh, ưu tiên cho "ảnh thông tin" hay "ảnh đẹp", đầu tư nhân lực và thiết bị của riêng tòa soạn hay chủ yếu mua lại từ các hãng thông tấn...
Trong mọi trường hợp, ảnh báo chí đều phải đáp ứng được các tiêu chí chung nhất:
- Sống động: Ưu tiên cho nhân vật và các hoạt động đời thường
- Thông tin: Không chỉ nhắc lại chủ đề mà phải bổ sung được cho nội dung bài báo
 |
- Kỹ thuật: Yêu cầu tối thiểu về ánh sáng, tương phản, độ nét... phải được đáp ứng.
Với các phương tiện kỹ thuật ngày càng phát triển, việc chỉnh sửa để "cứu" một bức ảnh kém về kỹ thuật không còn là điều không thể. Tuy nhiên, trừ tình huống bất khả kháng, khi giá trị thông tin đặc biệt của bức ảnh là rất lớn, không nên cố dùng ảnh không đạt chất lượng, vì một hình minh họa xấu khi in ra sẽ làm hỏng toàn bộ trang báo. Kỹ thuật viên trình bày báo cũng nên lưu ý đến khâu in ấn của tờ báo để có thể chuẩn bị ảnh tốt nhất về mặt kỹ thuật.
Một câu hỏi thường gặp liên quan đến sử dụng ảnh trong báo: Có nên can thiệp vào ảnh ("cắt cúp" khuôn hình, điều chỉnh kỹ thuật...) hay không? Trên thực tế, không có luật lệ "cứng" nào cho việc này. Việc "cúp" ảnh (cho vừa với diện tích trong trang báo, để làm nổi bật chủ đề chính của bức ảnh...) cũng như chỉnh sửa (chuẩn bị cho chế bản, in ấn) là công việc bình thường của người trình bày báo, và chỉ bị cấm trong trường hợp dùng kỹ thuật để thay đổi nội dung thông tin của ảnh.
Thông tin đồ họa
Bên cạnh ảnh và hình vẽ, thông tin đồ họa cũng là một hình thức minh họa có nhiều thế mạnh. Tuy không phải là một phát minh mới mẻ- bảng biểu, bản đồ, sơ đồ cùng các biến thể, kết hợp của chúng đã được sử dụng từ lâu trong và ngoài báo chí, nhưng với sự phát triển mạnh mẽ của kỹ thuật vi tính và các ứng dụng trong trình bày báo, thông tin đồ họa ngày càng chứng tỏ vai trò của mình, đặc biệt đối với những tờ báo muốn tạo ra sự khác biệt trong hình ảnh.
Ngoài những chức năng chung của hình minh họa, thông tin đồ họa còn có một số chức năng đặc biệt khác:
- Làm nhẹ bớt nội dung bài báo: Trích bớt số liệu trong bài báo chuyển sang cách thể hiện đồ họa, tách biệt với phần văn bản.
- Giúp cho việc đọc và tiếp nhận số liệu dễ dàng hơn.
- Giúp đọc nhanh và tổng thể nhờ cách trình bày đồ họa có tính khái quát cao.
Làm thông tin trở nên đáng tin cậy hơn.
Quy trình thực hiện một thông tin đồ họa bao gồm các bước: Xây dựng ý tưởng ban đầu; xác định chủ đề và góc độ thông tin; lựa chọn hình thức thể hiện; thiết kế và thực hiện kỹ thuật; hoàn thiện nội dung.
(Theo cuốn "Thiết kế và trình bày báo")
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Virus "News of the World" ẢỔang lan nhanh trong táỨễp ẢỔoà n Murdoch (04/08/2011 18:41:19)
Biển, đảo luôn là đề tài rộng mở với mỗi nhà báo (04/08/2011 18:15:31)
Phóng viên thường trú nước ngoài: Mang hình ảnh Việt Nam đến với bè bạn quốc tế (04/08/2011 18:03:51)
Ai sẽ tỏa sáng (04/08/2011 17:56:38)
Hoạt động của Liên Chi hội Nhà báo nhân Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (12/07/2011 17:08:01)
Giải báo chí Quốc gia lần thứ V - năm 2010 (12/07/2011 16:52:01)
Từ "điểm nóng" Dìn Ký... (12/07/2011 16:35:12)
Biên tập viên - những người "trầm lặng" trong nghề báo (12/07/2011 16:30:08)
Tổ chức trang báo (Phần 2) (12/07/2011 16:28:06)
Mở đầu & Kết bài (12/07/2011 16:26:06)
