Thứ năm, ngày 23/10/2025

Trao đổi - Thảo luận

Sáu yếu tố căn bản trong bố cục ảnh


(07/02/2013 12:55:02)

Có 6 chuẩn mực trong bố cục ảnh để bạn dựa vào, nhưng để các tấm ảnh có hồn, thu hút và tránh nhàm chán, rất cần tới sự vận dụng linh hoạt. Các tay máy phải thay đổi góc nhìn, sử dụng ống kính wide hay tele, xoay trở khuôn hình để chọn lọc trong hiện thực cuộc sống những yếu tố xây dựng nên bức ảnh, tìm phương pháp hiệu quả nhất để thể hiện nội dung các tác phẩm.

1 - Tìm ra tiết tấu hay mô thức xếp đặt trong bối cảnh

Đó là kỹ thuật rút ra logic về vị trí, sự xếp đặt các vật thể trong khuôn hình, chọn được góc đặt máy tốt nhất phản ánh tiết tấu và mô thức trên các vật thể. Kỹ thuật này rất hữu dụng khi chụp ảnh kiến trúc, giao thông, dây chuyền sản xuất... Việc áp dụng hiệu quả bố cục này phải đi liền với các hiệu ứng ánh sáng, tạo bóng và góc đặt máy khác thường. Nhiều khi các tiết tấu lại xuất hiện cùng hiệu ứng quang học và chỉ tác động vào ống kính ở một góc nhìn nhất định, vấn đề là phải tìm tòi và sáng tạo.

2 - Thể hiện được kích cỡ vật thể hoặc khoảng cách

Kỹ thuật này giúp người xem ảnh hình dung kích thước của vật thể trong khuôn hình. Sử dụng tốt phép so sánh chênh lệch về kích thước có thể nêu bật được độ lớn của đối tượng trong bức ảnh. Vật thể làm mẫu so sánh nên thuộc loại hình ảnh quen thuộc, dễ hình dung kích thước như con người, ôtô... Nếu không có vật để so sánh, một tượng đài đồ sộ cao hàng chục mét cũng chỉ như thứ đồ lưu niệm đặt trên bàn thôi.

3 - Tạo sức hút cho điểm nhấn của bức ảnh

Vùng trọng tâm hay điểm nhấn của bức ảnh được thể hiện bằng kỹ thuật tạo độ tương phản, hay đường dẫn hướng. Theo nguyên lý thị giác, ánh mắt người xem di chuyển theo hướng chiếu của tia sáng trong khuôn hình, tức là đi từ chỗ nhạt nhất đến chỗ đậm nhất. Những đường cong, nét chéo kết thúc tại điểm nhấn sẽ dẫn ánh mắt người xem đến đó. Giá trị cao nhất mà nhiếp ảnh hiện đại nhắm tới không hoàn toàn là cái đẹp, mà là cảm xúc và ấn tượng.  

4 - Đặc tính về cân bằng và trạng thái

Sự cân bằng trong bức ảnh sẽ quyết định trạng thái tĩnh hoặc động của nó. Nếu thủ pháp sử dụng đường chân trời nằm ngang chính giữa bức ảnh nhằm tạo nên cảm xúc tĩnh lặng, thì khi đặt nghiêng, đưa lên cao hay hạ xuống thấp sẽ cho hiệu quả động. Sự cân bằng cũng bị chi phối bởi màu sắc. Cách lấy một diện tích nhỏ có sức hút mạnh để tạo ra sự cân bằng với một mảng lớn nhẹ nhõm hơn sẽ tạo ra trạng thái cân bằng động - một bố cục khá phổ biến trong nhiếp ảnh.

5 - Chụm vào tản ra

Việc sử dụng hình tròn hay những đường cong kín tạo nên sức hút khá mạnh và gây hiệu ứng hợp nhất - phương pháp thể hiện tốt những hiện thực đơn lẻ như bông hoa, mạng nhện... Khi được sử dụng hợp lý, bố cục này sẽ hướng sự chú ý vào giữa tâm của nó. Mục tiêu hợp nhất vào điểm mạnh còn có thể được thực hiện bởi nhiều đường dẫn hướng tới đối tượng chính (ví dụ: nút giao thông). Thủ pháp bố cục phân tán thường được dùng để diễn giải những nội dung trừu tượng như: đa dạng, hỗn loạn... 

6 - Phản ánh chiều sâu không gian

Là một thủ pháp rất hiệu quả để khắc phục bản chất phẳng dẹt của bức ảnh. Một bố cục khéo léo có thể làm khuôn hình trở nên sâu hút, cũng có thể khiến chủ đề nổi bật hình khối trên một bối cảnh mờ nhoà. Nhiều khi một bức ảnh nét suốt từ cận cảnh tới vô cự không tạo cảm giác sâu bằng bức ảnh chụp macro nét cạn, chính phần vật thể bị mờ lại tạo cảm giác về hình khối và chiều sâu không gian. 

Theo Nội san Thông tấn, số 1+2/2013

CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:

2012- số nhà báo "tử nghiệp" nhiêu nhất trong lịch sử (07/02/2013 12:43:27)

Phân xã Kuala Lumpur với chiếc máy quay du lịch  (07/02/2013 11:27:33)

Thể thao&văn hóa làm báo Tết... thời nay (07/02/2013 11:05:33)

Tác nghiệp ở hội nghị WEF Davos  (07/02/2013 10:18:16)

Phóng viên chuyên trách: " Chuyên" cao, "trách" lớn  (07/02/2013 10:11:14)

Phỏng vấn chân dung (04/01/2013 13:36:38)

Xì căng đan báo chí gây chấn động nước Đức: Bàn tay không che nổi mặt trời (03/01/2013 16:09:49)

Thông tin kinh tế về phát triển bền vững  (03/01/2013 15:57:58)

Đi thường trú là quyền lợi của PV trẻ (03/01/2013 15:12:34)

5 công thức bố cục kinh điển của nhiếp ảnh (05/12/2012 16:12:13)