Thể thao&văn hóa làm báo Tết... thời nay

---

(07/02/2013 11:05:33)

1.Báo chí ở Việt Nam là một sản phẩm Âu hóa, song báo Tết lại là một "đặc sản" của báo chí Việt Nam mà hầu như cho đến nay chưa thấy xuất hiện thêm ở nước nào. Báo Tết cũng giống như cỗ Tết, chỉ khác, là cỗ tinh thần.

Là "cỗ" có nghĩa là phải đặc biệt, hơn hẳn ngày thường, chất liệu phải hảo hạng, món ăn phải sung túc, bày biện phải đẹp mắt, hấp dẫn. Và là cỗ Tết, dù có cải biến đến đâu cũng không thể thiếu những món ăn truyền thống: bánh chưng, giò chả, thịt gàâẠẩ Nhiều năm trước đây, mâm cơm hàng ngày ít dư thừa cá thịt, bao nhiêu tinh túy của ẩm thực gia đình người Việt dồn hết vào mâm cỗ ngày Tết. Nhưng vài năm trở lại, nhiều nhà bắt đầu ngại làm cỗ Tết, ăn uống giảm xuống, tăng cường đi chơi, đi du lịchâẠẩLàm báo Tết giờ đây cũng khó khăn như làm cỗ Tết thời nay. Làm sao để vẫn giữ được "thực khách" (bạn đọc) trước vô vàn những thứ cuốn hút họ, những thông tin đến hàng giờ, thậm chí hàng phút trên truyền hình, trên onlineâẠẩ, lại trong thời buổi kinh tế khó khăn, vật giá (nhuận bút) leo thang là cả một vấn đề. Với những người làm báo giải trí như Thể thao & Văn hóa, "vấn đề" càng trở nên khó khăn hơn, một phần bởi văn hóa giải trí là "thực đơn chính" của hầu hết các tờ báo Tết. Một điều thấy rõ là các nhà văn, nhà thơ, họa sĩ, thậm chí cả nhạc sĩ rất đắt hàng báo Tết, họ được đủ mọi tờ báo đặt hàng, kể cả những tờ báo quanh năm không có một trang báo văn hóa giải trí nào. Nhiều tờ báo kinh tế mạnh, sẵn sàng trả từ 5 tới 7 triệu đồng, thậm chí hơn thế, cho một bài báo Tết.

Hoàn thiện báo Cuối tuần trước khi chuyển xuống nhà in

Thêm nữa, những người làm báo ai cũng biết, với những báo, tạp chí kinh tế xã hội, báo Tết là ấn phẩm đặc biệt thu hút quảng cáo của các doanh nghiệp. Quảng cáo trên trang đặc biệt (bìa 2, bìa 4) báo Tết của một số tờ báo lớn có thể có giá tới mấy trăm triệu đồng! Trong khi ấy các nhà xuất bản sách chỉ phát hành được khoảng 1.000- 2.000 bản cho một đầu sách. Các hãng băng đĩa hiện nay chủ yếu làm phát hành thuê cho ca sĩ. Có đội bóng còn nợ tiền lương cầu thủ... Báo TT&VH từng có chính sách hỗ trợ quảng bá các sản phẩm văn hóa với giá quảng cáo đặc biệt chỉ bằng 1/3 giá quảng cáo các sản phẩm bình thường, nhưng cũng chỉ có rất ít các doanh nghiệp làm văn hóa có khả năng và nhu cầu.

Bởi vậy, dù đã nhiều năm làm báo Tết, nhưng năm nào chúng tôi cũng đặt ra câu hỏi: Năm nay TT&VH có làm báo Tết không? Vì ai cũng biết, làm báo Tết thời nay là cuộc "tay bo" với thị trường cùng hàng trăm đối thủ mạnh, nhiều trong số đó lại đa năng đủ ngành chứ không "thuần giải trí", theo một nghĩa nào đó, như TT&VH. Câu trả lời là: Phải làm. Bởi vì mâm cỗ ngày Tết vẫn là thứ không thể thiếu được trong đời sống của người Việt, mấy năm gần đây, phong trào gói bánh chưng ngày Tết bắt đầu được khôi phục trong một số gia đình khi người ta thấy được sự cần thiết của những giá trị truyền thống trong việc gìn giữ sự bền vững, sự cân bằng trong mỗi con người, nhất là những người trẻ. Và bởi, sự thách thức của thị trường báo chí thời nay bắt buộc những người làm báo phải năng động hơn, nhạy cảm hơn.

2.Từ đầu quý IV/2012, Ban biên tập (BBT) báo TT&VH đã cho triển khai kế hoạch làm báo Tết. Xác định báo Tết phải ra mắt sớm trên thị trường để tạo được ấn tượng, tránh bị lọt thỏm giữa rừng báo xuân rực rỡ, việc xây dựng đề cương nội dung và triển khai thực hiện tin bài được thực hiện từ tháng 11. Nan giải, có lẽ là chuyện bìa báo. Làm sao thấy được sắc xuân khi Hà Nội đang là giữa đông, trời mưa rét thuộc loại "kỷ lục" trong năm, khi TP.HCM nắng gay nắng gắt, hoa mai đang phải hãm cứng để ra hoa đúng ngày? Những người thực hiện bộ hình bìa báo đã phải thuê các xe bán hoa dạo ở Hà Nội, mua thêm rất nhiều vỏ hộp bánh mứt Tết để gợi cảm hứng Tết cho người mẫu và cả ê kíp chụp. Thật may mắn, trời Hà Nội hửng nắng đúng ngày thực hiện bộ hình. Ngay tối hôm đó, trời trở gió, bắt đầu đợt mưa rét.

Bìa báo Tết năm nay cũng là một cái "duyên" của TT&VH. Trước đó, khi nhận được thông tin áo dài Việt Nam của nhà thiết kế Lê Thanh Phương được mời trình diễn tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ trong dịp xuân Quý Tỵ (TT&VH là tờ báo đưa thông tin này đầu tiên), chúng tôi đã mời Lê Thanh Phương chọn mấy bộ áo dài "xuân nhất" trong bộ sưu tập anh sẽ mang đi Mỹ trình diễn, và nhờ á hậu Dương Tú Anh- vẻ đẹp Hà Nội tuổi thanh xuân, thể hiện. Một trùng hợp ngẫu nhiên khi chúng tôi biết được rằng áo dài là trang phục xuất hiện nhiều nhất trên bìa báo Tết trong lịch sử báo Tết Việt Nam và trở nên một nét văn hóa điển hình Việt Nam "nhận diện" trong mắt bạn bè thế giới.

Chuẩn bị "thực đơn" cho báo Tết đau đầu hơn, vì như đã nói, cỗ Tết vẫn phải là cỗ Tết, vẫn phải "ê hề" (là số báo dày nhất trong năm), vẫn có "bánh chưng thịt mỡ dưa hành" (với những chuyên mục không thể thiếu và báo Tết nào cũng có, ví như đề tài về con vật cầm tinh của năm, Tết nay là con rắn- Tỵ), mà sao để thực khách vẫn thấy thú vị, vẫn không bị "ngán". Vậy là thay vì tập hợp những bài giải trí vui vẻ, thay cho tổng kết hay chúc tụng, BBT và ê kíp thực hiện số báo xuân TT&VH năm nay chọn những "câu chuyện" có thể "đối thoại" với bạn đọc. 2012 là một năm khó khăn nhiều mặt, nhưng cũng lại là một năm ý nghĩa khi những bong bóng vỡ ra, những giá trị ảo bị nhìn rõ chân tướng - đấy cũng là khi mọi thứ phải trở về chân giá trị của nó, Chiếc khăn Piêu trở thành Bài hát của năm, vụ dàn xếp ở Giọng hát Việt bị tẩy chay, những ngôi sao bóng đá tiền tỷ phải chấp nhận mức lương hợp lý nếu không muốn trở thành thất nghiệpâẠẩ

Làm báo Tết này, chính những người làm báo TT&VH cũng nhìn ra được nhiều điều. Từ một bài đồng dao của trò chơi dân gian Rồng rắn lên cây (mây) với những lời ca tưởng vô thưởng vô phạt nhưng lại chứa đựng cả một bài học lớn về độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ. Từ cuộc tranh luận về sự xuống cấp của văn hóa Hà Nội trên báo chí và các diễn đàn trong năm 2012 đến việc phát hiện ra một Hà Nội đương đại với cửa hàng ăn uống mậu dịch thế kỷ 21, với ngã tư quốc tế ngay trung tâm phố cổâẠẩ, cùng những con người đang giữ gìn và đang làm cho Hà Nội thú vị hơn.

---

CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:

Tác nghiệp ở hội nghị WEF Davos  (07/02/2013 10:18:16)

Phóng viên chuyên trách: " Chuyên" cao, "trách" lớn  (07/02/2013 10:11:14)

Phỏng vấn chân dung (04/01/2013 13:36:38)

Xì căng đan báo chí gây chấn động nước Đức: Bàn tay không che nổi mặt trời (03/01/2013 16:09:49)

Thông tin kinh tế về phát triển bền vững  (03/01/2013 15:57:58)

Đi thường trú là quyền lợi của PV trẻ (03/01/2013 15:12:34)

5 công thức bố cục kinh điển của nhiếp ảnh (05/12/2012 16:12:13)

BBC trong vận bĩ (05/12/2012 15:40:40)

Đôi điều về chuyện học nghề ở Vnews  (05/12/2012 11:24:40)

Công tác đào tạo, từ góc nhìn của một tòa soạn báo đối ngoại  (05/12/2012 11:17:49)