Trao đổi - Thảo luận
Ảnh thời sự - hãng lớn vẫn có lúc "tháu cáy"
(01/11/2012 16:06:32)
Các gian lận về ảnh thời sự có thể quy thành 4 loại: - Thay đổi nội dung ảnh bằng phần mềm xử lý hậu kỳ; - Cho nhân vật "diễn" để có ảnh đẹp; - Dàn xếp để tạo ra những bức ảnh tự nhiên; - Cố tình chú thích ảnh sai về mặt thời gian và địa điểm chụp nhằm tăng tính thời sự.
ảnh 1
Từ chỉnh sửa ảnh vụng về...
Adnan Hajj là một phóng viên ảnh tự do, cộng tác với Reuters hơn 11 năm trước, bị cắt hợp đồng vào năm 2006 sau khi có ít nhất hai bức ảnh bị phát hiện đã được chỉnh sửa kỹ thuật trước khi đăng tải. Vì là người Liban nên mục đích của việc chỉnh sửa ảnh của Hajj là nhằm tăng mức độ khốc liệt của các cuộc tấn công từ phía Israel nhằm vào người Liban.
Bức ảnh dưới đây của Hajj chụp những cột khói đen đang bốc lên sau khi quân đội Israel nã pháo vào một khu ngoại ô của thủ đô Beirut của Liban tháng 8/2006. Sau khi bức ảnh được phát trên bản tin của Reuters, ngày 5/8/2006 một độc giả đã phát hiện có sự chỉnh sửa bằng phần mềm photoshop (ảnh 1).
ảnh 2
Bằng mắt thường có thể thấy phần ngọn của cột khói bên trái đã được nhân bản để tạo cảm giác dày đặc hơn, trong khi ở bức ảnh nguyên thủy mà Reuters công bố sau đó (ảnh 2), cột khói thấp và loãng hơn. Nếu nhìn kỹ có thể thấy một số tòa nhà cũng bị "nhân bản" .
Vụ bê bối tiếp theo liên quan đến một bức ảnh khác của Reuters, cũng do phóng viên Hajj chụp (ảnh 3).
Ban đầu bức ảnh này được chú thích: "Một chiếc F-16 của Israel bắn ra các tên lửa trong cuộc không kích vào Nabatiyeh, miền nam Liban". Ngày 6/8/2006, một blogger có tên là Shackleford đã chỉ ra hai điểm nghi vấn: Thứ nhất, trong bức ảnh này không có tên lửa. Thứ hai, quan trọng hơn, bức ảnh đã được chỉnh sửa để tạo ra 3 vệt lửa kéo dài, trong khi trên thực tế chỉ có một.
Ngay lập tức Reuters tuyên bố cắt hợp đồng với Hajj, đồng thời dỡ luôn 920 bức ảnh của phóng viên này khỏi cơ sở dữ liệu ảnh mà Reuters đang bán cho khách hàng.
...Tới cách gian lận tinh vi
Cũng liên quan đến cuộc chiến Israel - Liban, sau vụ tấn công của Israel ngày 30/7, một số bức ảnh của Reuters đã khiến độc giả không thể không nghi ngờ về tính chân thực của chúng. Chẳng hạn bức ảnh số 4. Bức ảnh này cho thấy nhân viên cứu hộ đội mũ xanh đang đưa thi thể của một em bé bị vùi dập trong đống đổ nát của bom đạn, nhưng dường như anh này không thực hiện nghiêm túc phận sự cứu nạn mà lại... ngồi chờ PV chụp ảnh.
ảnh 4
Nhận định này đã được chứng minh khá rõ khi xem toàn bộ phóng sự ảnh về vụ cứu nạn, đồng thời so sánh với bức ảnh khác của các hãng AP, AFP... chụp cùng sự kiện. Các thành viên của trang blog EU Referendum chỉ ra rằng, nếu thông số ngày giờ chụp trên các bức ảnh là chính xác, thì người "nhân viên cứu hộ đội mũ xanh" đã bế thi thể của cháu bé trong nhiều giờ liền, tạo nhiều tư thế khác nhau cho các PV chụp ảnh.
Một kiểu gian lận khác rất dễ nhận thấy nhưng không dễ chứng minh. Đó là những bức ảnh có bố cục và ý tưởng "đẹp" tới mức PV ảnh nào cũng thèm muốn. Đơn cử: Để diễn tả sự tàn khốc của chiến tranh, không gì dễ bằng đặt những đồ vật biểu tượng cho hạnh phúc trong một bối cảnh đổ nát, hoang tàn, chẳng hạn một chiếc áo cưới hay đồ chơi (ảnh 5-6).
Điều "kỳ lạ" là trong hai bức ảnh trên, món đồ chơi sạch sẽ đến bất ngờ; còn manơcanh mặc váy cưới vẫn đứng cách tòa nhà bị bom đánh sập không xa sau 24 tiếng với hàng trăm người qua lại.
Nếu như độc giả chỉ có thể "cảm thấy" sự gian lận trong những bức ảnh nói trên, thì họ có thể khẳng định 100% rằng có điều "bất thường" trong các bức ảnh số 7, số 8.
ảnh 5,6
Tấm ảnh số 7 được Reuters tung ra ngày 24/7/2006, với chú thích: "Nhóm nổi dậy Hezbollah đang chỉ cho các phóng viên xem cảnh đổ nát sau các cuộc tấn công của Israel vào căn cứ của Hezbollah ở miền nam Beirut, 24/7/2006 (Adnan Hajj/Reuters).
Còn chú thích của bức ảnh số 8: "Một phụ nữ Libăng vừa nhìn lên bầu trời vừa đi ngang qua một tòa nhà bị san phẳng sau trận ném bom qua đêm của Israel vào ngoại ô Beirut ngày 5-8-2006 (Adnan Hajj/Reuters)".
Rõ ràng là hậu cảnh của hai bức ảnh giống nhau. Nếu tòa nhà này đã bị đánh sập vào ngày 24/7 thì nó không thể bị đánh sập lần hai vào ngày 5/8.
Nếu không, sự gian lận nằm ở khâu chú thích ảnh. Dường như chủ ý của tác giả là nhằm tạo nhận thức các trận bom của Israel đã dội liên tiếp vào Beirut.
ảnh 7
Không chỉ Reuters, trên các diễn đàn, độc giả còn chỉ ra nhiều gian lận tương tự trong những bức ảnh thời sự của các hãng thông tấn lớn khác như AP, AFP.
Trong cuốn "Sổ tay biên tập" của Reuters, phần quy định chung về ảnh viết: "Reuters sẽ không còn là Reuters nếu mất đi tính khách quan. Thái độ trung lập là kim chỉ nam cho bộ phận thông tin của chúng ta và cho phép chúng ta làm việc với tất cả các bên liên quan tới một vấn đề, một cuộc xung đột hay một cuộc tranh chấp mà không phải đưa tin thiếu chính xác hoặc không công bằng".
Quy định là vậy, nhưng thực tế nhiều khi vẫn diễn biến theo chiều hướng ngược lại. Các vụ gian lận về ảnh báo chí của Reuters phản ánh một thực trạng là thông tin của các hãng thông tấn và báo chí đến với độc giả không phải lúc nào cũng đảm bảo tính khách quan, nhất là khi phản ánh những cuộc xung đột nơi phóng viên gặp rất nhiều khó khăn trong tác nghiệp.
ảnh 8
Đó là chưa kể đến một số tờ báo còn cố tình tham gia những chiến dịch tuyên truyền của các chính phủ phương Tây nhằm phục vụ cho một mục đích nào đó. Thực trạng này đã không ít lần được nhắc đến trong các cuộc xung đột vừa qua ở Trung Đông, như cuộc cách mạng ở Libya và cuộc xung đột đang diễn ra ở Syria.
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
"ẢỒÃằu pháỨặi cáỪẹ thẳồáỪŨng trÃỨ nẳồáỪỈc ngoà i là sẳồáỪỈng" (01/11/2012 15:50:35)
Viết chú thích ảnh thế nào cho đúng (01/10/2012 14:19:16)
Chuýằƒn Ä‘ỏằ™ng mỏằ›i ỏằŸ Truýằn hÃơnh thông tỏºƠn (01/10/2012 13:44:53)
Tính chân thật trong ảnh báo chí (29/08/2012 15:22:15)
Qỷãên lẳ½ trõ»ơ sõ»ă vẳ cẳ´ng tẳâc vẵƒn phẳ²ng - Chuý»‡n khẳ´ng hõ» nhõ» (29/08/2012 15:05:58)
Cần lắm sự cảm thông giữa phóng viên, biên tập viên (29/08/2012 15:02:59)
Chờ đợi để... sẵn sàng tác nghiệp (29/08/2012 15:00:23)
Linh hoạt trong vấn đề bản quyền truyền hình (29/08/2012 14:56:08)
Bản quyền - nhìn từ nhiều phía (29/08/2012 14:49:52)
Cập nhật thông tin tài chính - ngân hàng cho các nhà báo TTXVN (02/08/2012 11:12:37)
