Trao đổi - Thảo luận
Để TTXVN đoạt giải cao trong các giải báo chí
Giải cao vẫn xa vì ta... chưa chuyên nghiệp
(08/04/2009 09:34:47)
Đây chỉ là ý kiến chủ quan riêng của người viết bài này nên có thể còn chưa thực sự chính xác. Nhưng cũng không hề hồ đồ khi dám đưa ra một nhận định có phần "nhạy cảm" như thế. Người xưa có câu: "Trong nhà đóng cửa bảo nhau", dụng ý chuyện gì chưa được thì người thân cứ góp ý với nhau trước để sửa chữa là tốt nhất.
Chưa quan tâm từ khâu đề tài
Vài năm gần đây, cơ quan ta không với tới được giải cao nhất của Giải báo chí toàn quốc. Tiếc và buồn. Tiếc, vì ta đã để tuột mất những cơ hội mà đáng ra ta hoàn toàn có được. Buồn, vì cơ quan mình lớn thế, nhiều phóng viên thế, cũng không thiếu người viết được, tổ chức được, vậy mà kết quả thi thố thì lại "hẻo"! Vì sao nhỉ?
Trăn trở một chút là có thể nhận thấy, vì ta còn chưa chuyên nghiệp trong công tác này. Thậm chí, còn mơ hồ ngay từ khâu đầu của một tác phẩm. Đó là lựa chọn, xác định đề tài và tổ chức triển khai đề tài đó như thế nào?
Kinh nghiệm cho thấy, tại các giải báo chí, đặc biệt là giải báo chí toàn quốc thường trao giải cho những tác phẩm có đề tài lớn, trúng với các vấn đề trọng tâm của năm hoặc các tác phẩm có tính phát hiện cao, gây ảnh hưởng lớn... Ví dụ như giữa năm 2008, Hội nghị TƯ 7 thông qua Nghị quyết về tam nông, vậy thì đề tài này chắc là trúng và được tổ chức triển khai trước khi Hội nghị diễn ra, đưa ra những điểm còn tồn tại và đề xuất các giải pháp - có giá trị như một kênh tham khảo cho các nhà lãnh đạo và hoạch định chính sách - là tốt hơn cả...
Chúng ta cần biết cách chọn đề tài trúng ngay từ khi viết, chứ không phải cứ đến kỳ thi mới "tua" lại các tác phẩm để lựa chọn, rồi lúc đó mới thấy vấn đề A là hay, vấn đề B là trúng, liền ghép các tác phẩm cùng đề tài vào thành một loạt tin, bài để đi thi! Hiện nay, vẫn có những tác phẩm của chúng ta (cấp cơ sở) đem đi thi như thế, nên chất lượng không ổn là điều không ngạc nhiên.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phát hiện, tổ chức được các đề tài báo chính trúng, lớn? Điều này phụ thuộc đầu tiên vào "cái đầu" và độ nhạy bén của các phóng viên. Nhưng, định hướng của các cấp lãnh đạo cũng vô cùng quan trọng. Đôi khi phóng viên chỉ định triển khai để tài mình phát hiện thành một cái tin, nhưng độ hiểu biết và dự cảm chính trị của lãnh đạo cho thấy đó là một đề tài thuộc loại "quý hiếm", nên phát triển thành bài, thậm chí loạt tin, bài. Từ đó, chỉ đạo phóng viên thực hiện, hoặc có thể phân công một nhóm phóng viên thực hiện, có hướng cụ thể cho từng tin, bài, cơ cấu loạt tin, bài đó như thế nào, phóng viên nào thực hiện ở phần thông tin nào... Thậm chí, xác định luôn đây là loạt tin, bài để "thi thố". Phóng viên luôn mong muốn các cấp lãnh đạo gợi ý, tổ chức cho mình thực hiện được những tác phẩm ra tác phẩm! Nếu làm được như vậy, chắc chắc sẽ có những loạt tác phẩm có sức nặng hơn.
Nói thêm về sự chủ động xây dựng tác phẩm cho các kỳ thi. Thực ra, chúng ta viết tin, bài vì những mục đích cao cả hơn như góp phần xây dựng xã hội, đất nước, phục vụ nhu cầu thông tin của bạn đọc... Đây là nhiệm vụ của mỗi tờ báo, nhà báo. Nhưng, điều này không có gì mâu thuẫn với việc chúng ta xác định luôn một mục đích nữa cho tác phẩm của mình: Đó là hướng đến dự thi! Vì khi xác định rõ như vậy, chắc chắn PV, BTV lẫn lãnh đạo sẽ phải chú trọng, trau chuốt hơn về mọi mặt cho tác phẩm đó; triển khai chúng bài bản, đúng thời điểm; chất lượng cao, bố cục loạt tin, bài chặt chẽ, bổ trợ thông tin cho nhau... Đây cũng chính là giúp tác phẩm thực hiện nhiệm vụ của mình tốt hơn. Điều thiết thực là làm như thế, sẽ giúp cho PV và đơn vị có những tác phẩm có sức nặng hơn trong các kỳ thi.
Còn lỏng trong khâu lựa chọn
Nguyên tắc của các kỳ thi là luôn trao giải cho những tác phẩm xuất sắc nhất. Vì vậy sau việc phải chủ động xây dựng được những tác phẩm hay, việc còn lại là dứt khoát mỗi đơn vị đều phải chọn lựa được những tác phẩm tốt nhất của mình để gửi đi dự thi. Chuyện này tưởng đơn giản nhưng lại cũng đang không đơn giản!
Cách thức tổ chức các giải báo chí của cơ quan ta hiện nay khá chặt chẽ. Từ trước khi tổ chức giải, bao giờ Liên chi hội nhà báo hoặc Đoàn thanh niên đều có những thông báo cụ thể đến các đơn vị, chi hội, chi đoàn để các cấp này tổ chức lựa chọn các tác phẩm dự thi của cơ sở mình. Sau các vòng chấm sơ khảo, chung khảo, sẽ lựa chọn ra các giải và thông thường các giải cao nhất sẽ được lựa chọn dự thi giải toàn quốc.
Thế thì không có gì đáng phải bàn nữa!
Điều đáng bàn là liệu có phải tất cả các tác phẩm do cơ sở gửi lên dự thi là các tác phẩm tốt nhất hay không?
Nếu như ngay từ khi tổ chức loạt bài đơn vị đã xác định loạt bài đó sẽ đi dự thi thì sẽ dễ dàng rất nhiều cho khâu lựa chọn. Nhưng vấn đề là chưa chủ động được ngay từ khâu đầu nên đương nhiên kéo theo khâu sau cùng lúng túng.
Cách làm hiện nay ở nhiều đơn vị của ta vẫn là: Thông báo cho các phòng chức năng về giải, sau đó các phòng có trách nhiệm phổ biến, vận động anh em tham gia dự giải. Thế là ngay từ công việc đầu tiên của khâu lựa chọn đã không chuyên nghiệp. Anh em PV phần lớn có tâm lý rất ngại thi, nhất là khi lại tự chọn, khác nào tự đánh giá mình là hay, là giỏi? Chưa kể chính họ cũng không biết được tác phẩm nào hay hơn, trúng hơn mà đi thi. Rồi có trường hợp phóng viên ban đầu cũng hăng hái in, sao bài vở, làm giới thiệu... để gửi tác phẩm của mình lên, nhưng bị "out" ngay từ vòng cơ sở. Thế là lần sau tự ti, chán nản, không muốn thi thố gì nữa. Đó là chưa nói đến có cấp phòng sao nhãng, chỉ thông báo qua loa hoặc cấp phòng không thiện chí thì anh em cũng chẳng dám hỏi lại chứ đừng nói là "cả gan" tự chọn bài của mình đi thi! Vì thế, có những đơn vị, sát đến kỳ thi rồi vẫn chẳng thấy phóng viên "nhúc nhích", bài vở dự thi vẫn chẳng thấy đâu...
Để bài bản hơn, các cấp lãnh đạo cơ sở, chi hội hoặc chi đoàn nên tổ chức các cuộc bình chọn tác phẩm hay trong từng tháng để trao các giải nho nhỏ của cơ sở mình với mục đích chính là cổ vũ động viên kịp thời anh em nâng cao chất lượng tin, bài. Nhưng đây cũng chính là hành động chuẩn bị cho việc lựa chọn các tác phẩm dự thi vào mỗi dịp thi. Đến dịp thi, các cấp chỉ việc ngồi soát lại các tác phẩm đã được bình chọn theo tháng để lựa chọn ra các tác phẩm hay nhất đi dự thi. Sau đó quán triệt đến cấp phòng, vừa là thông báo, vừa là vận động PV dự thi các tác phẩm đã được lãnh đạo gợi ý. Khi đó, PV chắc chắn tự tin hơn nhiều và cũng chắc chắn khó sót được những tác phẩm tốt nhất.
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Tăng lượt truy cập (08/04/2009 09:28:17)
Khi thông tin y tế lên ngôi (19/01/2009 10:33:07)
Một số kiểu kết thúc cơ bản trong phóng sự (19/01/2009 10:27:59)
Bạn có sợ viết không? (19/01/2009 10:23:20)
Bước chuyển mùa Xuân (19/01/2009 10:09:04)
Năm Sửu, trò chuyện với nhà báo tuổi Sửu (19/01/2009 10:06:09)
Bao máu mắt để làm ra tác phẩm! (19/01/2009 09:52:15)
Tác phẩm hay là tác phẩm Dễ Nhớ và Khó Quên (19/01/2009 09:47:20)
Một số địa chỉ báo chí Nga trên mạng (30/12/2008 19:28:56)
Nhà báo Đặng Kiên hơn 50 năm miệt mài (30/12/2008 18:58:37)
