Thứ sáu, ngày 29/03/2024

Kỹ thuật - Công nghệ

Xu hướng chuyển đổi số báo chí - Con đường tất yếu


(02/08/2022 16:20:34)

Bên cạnh những thuận lợi, việc triển khai chuyển đổi số của báo chí Việt Nam gặp không ít khó khăn, thách thức cả về nhận thức, công nghệ, kinh phí và nguồn nhân lực.


Báo chí phải tự thân chuyển đổi

Chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí là xu hướng đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam. Các cơ quan báo chí dù lớn hay nhỏ đều có nhu cầu tự thân phải chuyển đổi để thích ứng với những thay đổi ngày càng nhanh chóng của công nghệ làm báo. Chuyển đổi số không chỉ khiến cho độc giả của báo chí thay đổi mà mô hình hoạt động của các tòa soạn cũng thay đổi. Làm thế nào để dung hoà giữa phương thức tác nghiệp cũ và mới tại các cơ quan báo chí trước nhu cầu chuyển đổi số hiện nay là vấn đề mà nhiều cơ quan báo chí đang phải đối mặt.

Khó khăn lớn nhất của chuyển đổi số là thay đổi thói quen. Các cơ quan báo chí đều sớm hiểu rằng, chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí không chỉ giúp tăng năng suất, giảm chi phí, còn mở ra không gian phát triển mới, tạo ra các giá trị mới ngoài các giá trị truyền thống vốn có. Tuy nhiên, với đại bộ phận nhà báo vốn được đào tạo tác nghiệp với công cụ chủ yếu là máy quay/máy ghi âm/máy ảnh hoặc quyển sổ và cây bút, việc phải thích nghi để trở thành một nhà báo công nghệ, tác nghiệp trên môi trường mạng với nhiều kỹ năng cùng một lúc là cả một cản trở lớn và không phải ai cũng có thể nhanh chóng thích nghi. Do vậy, nhu cầu chuyển đổi số ở các tòa soạn phải bắt đầu từ người lãnh đạo. Và từ yêu cầu của lãnh đạo, cả bộ máy phải vận hành theo.

Thực tế quá trình chuyển đổi số ở nhiều tòa soạn trong thời gian qua cho thấy, phần lớn các nhà báo đã quen với phương thức tác nghiệp cũ không mấy mặn mà và không theo kịp các yêu cầu mà quá trình chuyển đổi số đặt ra. Trong khi đó, phần lớn các nhà báo trong số này lại đang giữ các vị trí chủ chốt tại các tòa soạn. Bởi vậy, giải pháp mà các tòa soạn thường phải áp dụng là thống nhất về mặt nhận thức trong toàn tòa soạn về tầm quan trọng của chuyển đổi số, đặc biệt là đối với đội ngũ cán bộ chủ chốt. Còn lại, việc triển khai thực tế các công việc phục vụ quá trình chuyển đổi số sẽ giao cho một bộ phận riêng, thường là những người trẻ, được đào tạo và đào tạo lại về công nghệ số.

Một khó khăn khác mà các tòa soạn cũng phải đối mặt khi tiến hành chuyển đối số là kinh phí triển khai. Phần lớn các cơ quan báo chí hiện nay là các đơn vị sự nghiệp, sự nghiệp tự hạch toán kinh doanh, không có đủ kinh phí cho việc thường xuyên đổi mới hệ thống máy móc, cập nhật công nghệ đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số. Nếu tiến hành một cách đơn lẻ và không có kế hoạch, các cơ quan báo chí sẽ liên tục phải đối mặt với tình trạng vừa trang bị xong, hệ thống máy móc thiết bị lại đã bị lạc hậu do công nghệ thay đổi quá nhanh.

Thời gian vừa qua, nhiều tòa soạn báo nhanh chóng lên kế hoạch bắt tay vào chuyển đổi số với kỳ vọng đạt được những bước tiến vượt bậc trong việc phát triển hệ thống báo chí đa phương tiện, nhanh chóng khẳng định thứ hạng trên hệ thống báo chí Việt Nam và tăng doanh thu. Nhưng không lâu sau đó, các báo này đã không đủ kiên trì tiếp tục đầu tư phát triển báo chí đa phương tiện do không đủ nhân lực, kinh phí và do nguồn thu tăng lên không đáng kể cho với kinh phí bỏ ra. Ngược lại, nhiều báo không mặn mà với chuyển đổi số và cho rằng việc này không cấp bách, cũng như chưa biết phải bắt đầu từ đâu.

Đối với sự chuyển đổi số báo chí, sự thống nhất về mặt nhận thức từ lãnh đạo tới phóng viên, sự vào cuộc, kiên trì theo đuổi con đường chuyển đổi số của cả tòa soạn chính là giải pháp đem lại thành công. Một tòa soạn không thể ngay lập tức bỏ hết cơ sở vật chất cũ để đầu tư toàn bộ máy móc, thiết bị mới đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, cũng không thể yêu cầu tất cả cán bộ, phóng viên cũ nghỉ việc hoặc chuyển công tác do không làm được báo đa phương tiện, không biết dùng công nghệ hiện đại để kết nối với độc giả. Nhưng một tòa soạn cũng không thể không đổi mới. Bởi vậy, trong bối cảnh báo chí nước ta hiện nay, để các tòa soạn có thể đổi mới và tham gia sâu vào quá trình chuyển đổi số, cần có bệ đỡ về đầu tư công nghệ, đào tạo nhân lực của Nhà nước và các cơ quan chức năng.
 
Tương lai của báo chí tùy thuộc vào việc xây dựng mối quan hệ tương tác chặt chẽ hơn với độc giả

Lấy độc giả làm trung tâm

Ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập báo Nhân Dân, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh kỷ nguyên số với rất nhiều sự thay đổi về công nghệ nói chung, công nghệ làm báo nói riêng, thay đổi hành vi của độc giả, khán thính giả, các cơ quan báo chí không còn con đường nào khác là số hóa, chuyển đổi số. Nếu không muốn bị “đào thải”, các báo cần chủ động thay đổi, hợp tác với các cơ quan truyền thông khác để tạo chỗ đứng, vị thế trong làng báo chí công nghệ.

Hiện nay, nhiều người nói chuyển đổi số nhưng thực ra mới dừng ở việc số hóa. Chuyển đổi số là tạo thêm giá trị cho mọi tương tác với người dùng, thay đổi cách vận hành của doanh nghiệp, trong một số trường hợp nó tạo ra mô hình hoạt động hoàn toàn mới. Tại các cơ quan báo chí, nếu không thay đổi quy trình làm việc, văn hóa công sở, cách trao đổi, xây dựng bộ máy và hệ thống phân cấp trong tòa soạn, mọi thay đổi tạo ra cũng chỉ nằm ở bên rìa. Tương lai của báo chí tùy thuộc vào việc xây dựng mối quan hệ tương tác chặt chẽ hơn với độc giả. Một chiến lược chuyển đổi số lấy độc giả làm trung tâm có thể giúp thúc đẩy doanh thu cũng như quảng cáo. Các cơ quan báo chí cần điều chỉnh kế hoạch quảng cáo dựa trên nắm bắt xu thế độc giả và thu thập dữ liệu độc giả trực tiếp.

Chuyển đổi số rõ ràng là con đường mà báo chí cần phải bước đi, thậm chí là đi nhanh và quyết liệt, nếu không muốn bị tụt hậu, mất đi độc giả, khán thính giả và hậu quả đương nhiên là sự sống còn của chính cơ quan báo chí. Nhưng dù đang trong kỷ nguyên số, các tòa soạn vẫn phải luôn ghi nhớ những giá trị cơ bản của báo chí. Tin cậy, chính xác, công bằng và cân bằng trong mỗi bài viết là những giá trị vô cùng quan trọng và giờ đây càng quan trọng hơn bao giờ hết./.

TTXVN/Nội san Thông tấn

CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:

Trí tuệ nhân tạo trong báo chí (01/06/2020 15:43:42)

Chỉ số PA & DA trong SEO (04/09/2019 10:43:14)

diemthi.vnanet.vn - Công cụ xử lý "dữ liệu lớn" cho báo chí  (01/08/2019 14:43:23)

Triển khai chữ ký số chuyên dùng tại TTXVN (03/05/2019 15:37:49)

Website của bạn đã chuẩn SEO? (04/09/2018 16:56:24)

Ứng dụng công nghệ trong quản lý hành chính  (02/08/2017 15:25:28)

Thông tấn xã Việt Nam đứng thứ hai bảng xếp hạng về Chỉ số ICT 2016 (23/03/2017 08:49:11)

Trang thông tin điều hành tác nghiệp TTXVN (05/12/2016 10:42:24)

Biên tập viên và thuật toán: Tại sao truyền thông cần cả hai? (12/10/2015 14:48:44)

Alô… Trung tâm Kỹ thuật thông tấn xin nghe…  (05/08/2015 15:27:16)