Học theo Bác, làm theo Bác
Giải Nhì Giải thưởng toàn quốc về thông tin Đối ngoại lần thứ X: Bài học về công tác đào tạo cán bộ
(01/04/2025 11:29:09)
Tại Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ X, tác phẩm “70 năm Hiệp định Geneva - Giá trị thời đại từ bài học chiến lược đào tạo cán bộ” của nhóm tác giả Trần Ngọc Long, Đỗ Minh Thu và Đoàn Minh Anh, báo điện tử VietnamPlus - Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) vinh dự được trao giải Nhì. Loạt bài nằm trong tuyến thông tin trọng điểm nhân kỷ niệm 70 năm Hiệp định Geneva mà Ban biên tập VietnamPlus đã chỉ đạo, định hướng từ rất sớm.
![]() |
Tác phẩm “70 năm Hiệp định Geneva - Giá trị thời đại từ bài học chiến lược đào tạo cán bộ” đăng tải trên báo điện tử VietnamPlus |
Khi được giao nhiệm vụ, nhóm phóng viên đã nghiên cứu rất nhiều tài liệu về Hiệp định Geneva và chiến lược mở trường học sinh miền Nam trên đất Bắc để đào tạo cán bộ cho cách mạng. Thông qua sự kết nối, giới thiệu, chúng tôi may mắn được tiếp cận kho tư liệu quý của Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước cùng nhiều nguồn tư liệu từ các nhân chứng lịch sử, các chuyên gia nghiên cứu.
Ngay từ khi thương lượng Hiệp định Geneva năm 1954, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng đã dự cảm, nhìn nhận trước về một cuộc trường chinh nhiều gian khổ, kéo dài của dân tộc. Để miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, trở thành hậu phương vững chắc cho miền Nam tiếp tục cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, cùng với việc tập kết bộ đội và cán bộ miền Nam ra Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Chính phủ chủ trương đưa học sinh là con em cán bộ, chiến sĩ, đồng bào miền Nam ra miền Bắc học tập, với tầm nhìn chiến lược là xây dựng lực lượng cán bộ kế cận cho cách mạng.
Việc đưa con em cán bộ, chiến sĩ và đồng bào miền Nam ra Bắc học tập không chỉ thể hiện tầm nhìn sáng suốt mà còn thể hiện tình cảm hết sức sâu nặng của Trung ương Đảng, của Bác Hồ và nhân dân miền Bắc đối với đồng bào miền Nam. Hơn thế, việc làm này có ý nghĩa: Nước Việt Nam là một thể thống nhất, trong lòng miền Bắc có con em miền Nam.
Trong 21 năm (1954-1975), hơn 32.000 học sinh miền Nam đã lần lượt theo xe bộ đội, tàu thủy, máy bay, đi bộ vượt dãy Trường Sơn… ra miền Bắc học tập. Bộ Giáo dục và các bộ ngành liên quan được giao nhiệm vụ xây dựng những trường nội trú “thuận tiện giao thông, gần Hà Nội, gần Hồ Chủ tịch, gần Chính phủ” dành riêng cho học sinh miền Nam học tập.
Đã có 28 trường học sinh miền Nam (tên trường được gọi theo số thứ tự từ 1 đến 28) được thành lập ở các địa phương xung quanh Hà Nội, như: Hà Tây (cũ), Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nam… Nơi có nhiều trường nhất là: Hà Đông (12 trường), Hải Phòng (10 trường). Ngoài ra, còn có các trại nhi đồng miền Nam, khu học xá ở Quế Lâm, Nam Ninh (Trung Quốc) và hàng nghìn học sinh được gửi đi đào tạo ở các nước xã hội chủ nghĩa khác.
Năm 1975, đất nước thống nhất, học sinh miền Nam trở lại quê hương tiếp tục học tập, công tác, một số ở lại miền Bắc làm việc và xây dựng gia đình. Theo cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đánh giá, đây là vườn ươm đặc biệt, ươm những hạt giống quý báu vào bậc nhất mà Bác Hồ, Đảng, Nhà nước và nhân dân miền Bắc đã dành cho miền Nam từ những ngày gian khó.
Vườn ươm đặc biệt của Bác Hồ và chủ trương của Đảng trong những năm kháng chiến đã gợi mở chiến lược giáo dục - đào tạo ngày nay, như văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng nêu rõ: “Phát triển nguồn nhân lực, giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhân lực chất lượng cao của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế”; chú trọng “nguồn lực nội sinh, nhất là nguồn lực con người là quan trọng nhất”.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhận định, bài học kinh nghiệm từ hệ thống trường học sinh miền Nam vẫn giữ nguyên giá trị đối với ngành giáo dục - đào tạo hiện nay. Đó là bài học từ tầm nhìn chiến lược “trồng người” đến việc xác định và kiên định mục tiêu giáo dục, đào tạo thế hệ cách mạng cho đời sau. Đó là bài học tất cả vì học sinh thân yêu, cả hệ thống chính trị, nhà trường, gia đình và xã hội cùng chăm sóc, vun trồng cho thế hệ tương lai của đất nước.
![]() |
Phóng viên Đỗ Minh Thu (thứ ba bên trái) nhận giải Nhì Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ X, tháng 12/2024 |
Sau khi đã có được phần kiến thức về lịch sử, nhóm phóng viên liên hệ phỏng vấn các nhân vật, có người ở Hà Nội, có người ở TP. Hồ Chí Minh và có người ở nước ngoài, việc lệch múi giờ khiến cho việc phỏng vấn trở thành thách thức không nhỏ. Với cá nhân tôi, quá trình thực hiện loạt bài này để lại rất nhiều cảm xúc. Tôi đã tiếp xúc với hàng chục nhân vật là cựu học sinh miền Nam, mỗi người đều để lại một ấn tượng sâu đậm, thật đặc biệt. Đó là bà Nguyễn Thanh Lịch hồn nhiên, dễ mến; bác sỹ Thái Lê Phương với kỷ niệm hành quân vào Trường Sơn; ông Mai Liêm Trực với những đóng góp to lớn cho viễn thông internet Việt Nam; hay bà Trần Tố Nga với vụ kiện các công ty hóa chất, đòi công lý cho nạn nhân chất độc da cam Việt Nam...
Từ nguồn thông tin tư liệu khổng lồ cùng những đoạn băng ghi âm kéo dài nhiều tiếng đồng hồ, nhóm phóng viên đã chắt lọc thông tin, viết thành chùm 4 bài: “Cuộc dịch chuyển lịch sử của 32.000 học sinh miền Nam ra đất Bắc”; “Những cánh chim phương Nam trưởng thành trong tổ ấm đất Bắc”; “Từ ‘vườn ươm’ của Bác, những ‘hạt giống đỏ’ vươn mình phụng sự Tổ quốc” và “Bài học về công tác đào tạo cán bộ nhìn từ chiến lược giáo dục thời đại Hồ Chí Minh”.
Các bài viết nhìn lại bối cảnh lịch sử, tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng về việc thành lập hệ thống trường miền Nam trên đất Bắc; quá trình nuôi dạy, chăm sóc các em học sinh; những tâm tư tình cảm tuổi học trò của thiếu nhi miền Nam lớn lên trong vòng tay thầy cô giáo và đồng bào miền Bắc; khi trưởng thành học sinh miền Nam nhiều người trở lại quê hương, đấu tranh cách mạng, một số ở lại miền Bắc làm việc hoặc ra nước ngoài học tiếp.
Cuối cùng, loạt bài nhìn nhận giá trị, ý nghĩa chiến lược của trường miền Nam trên đất Bắc, tầm nhìn xa trông rộng của Bác Hồ và Trung ương Đảng, từ đó soi chiếu đến công tác đào tạo cán bộ ngày nay.
Các bài viết được thiết kế dưới dạng long-form với nội dung dày dặn, tích hợp thông tin đồ họa, album ảnh, video, mang lại trải nghiệm thú vị cho độc giả./.
Đỗ Minh Thu - Báo điện tử VietnamPlus
Nội san Thông tấn số 3/2025
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Tháng 5 về thăm quê Bác (04/06/2024 14:16:44)
Công ty TNHH MTV ITAXA: Sức mạnh từ phong trào thi đua (31/03/2020 10:32:06)
Tuổi trẻ Thông tấn học Bác, làm theo Bác (04/12/2019 08:37:56)
Học Bác làm công tác dân vận (01/11/2019 14:11:46)
Niềm vui làm nghề & năng lượng cống hiến (31/10/2019 15:31:35)
Chuyện về thùng rác tái "xinh" (01/10/2019 10:21:33)
Người cựu chiến binh nhiệt thành (03/05/2019 15:44:58)
Trẻ tuổi nhưng không non nghề (30/01/2019 17:04:30)
Hiệu quả với gói thông tin nhỏ (30/01/2019 17:03:21)
Người quản đốc tận tâm (30/01/2019 17:01:36)