Chủ nhật, ngày 07/07/2024

Trao đổi - Thảo luận

Biên tập tin, SOS!

(03/12/2008 12:56:16)

Ở một chừng mực nào đó, thực tế việc viết và biên tập tin, bài ở TTXVN hiện nay có thể nói là đáng lo ngại. Nhiều phóng viên, biên tập viên tùy tiện, thích viết hoa thì viết hoa, thích viết thường thì viết thường, câu cú không cần chủ ngữ, sử dụng các dấu chấm, dấu phẩy... chẳng đúng chỗ. Có cảm giác là người viết, người biên tập chỉ quan tâm đến cái ý mình định thông tin. Cẩu thả đã trở thành bệnh mãn tính, cẩu thả từ phía phóng viên lẫn biên tập viên.

Thời gian qua có rất nhiều tin có nhiều sạn (lỗi) đến mức không thể chấp nhận được. Chúng tôi xin đưa ra đây một vài dẫn chứng. Trên đây là 9 thí dụ trích đoạn tin đăng công khai có nhiều sai sót, nhiều lỗi, làm giảm uy tin của TTXVN. Rất mong các phóng viên, biên tập viên, các Ban biên tập là những người sản xuất ra những... sai sót, khiếm khuyết đó cho ý kiến phản hồi để NSTT đăng tải lại.

1, "Huyện Bắc Quang (Hà Giang) đã triển khai dự án nuôi đà điểu từ 1/9/2008 đến 1/9/2010 với số tiền đầu tư 300 triệu đồng từ nguồn ngân sách huyện...Một đà điểu có thể cho 3-3,5 tấn thịt hơi/năm; đẻ 4 lần, mỗi lần từ 8-10 trứng; ấp nở đạt 50%, tức là trung bình mỗi năm đà điểu ấp và đẻ được từ: 30-35 đà điểu con, nuôi từ: 10-12 tháng mỗi con nặng 100 kg con... Được biết: một mét vuông da đà điểu trên thị trrường hiện có giá trên: 400 USD... Nếu mô hình nuôi đà điểu triển khai thành công thì huyện sẽ làm tờ trình để báo cáo lên UBND tỉnh Hà Giang, để tỉnh có chiến lược đầu tư phát triển giống đà điểu Ostrich châu phi".

(Tin Hà Giang: Huyện Bắc Quang triển khai mô hình nuôi Đà Điểu, tin Trong nước phát ngày 19/10/08)

Câu cụt lủn, cộc lốc, sai chính tả, lạm dụng dấu hai chấm (:). Đà điểu là danh từ chung, sao được viết hoa (ở tít)? Giống này được gán cho "thói" ấp trước khi đẻ (?). Thông tin chính lại sai: giả sử mỗi con đà điểu mái đẻ được tối đa 10 trứng/lứa, 4 lứa/năm như tin viết, tức là mỗi năm đẻ 40 trứng. Với tỷ lệ nở 50%, thì sẽ chỉ có 20 chú đà điểu con thôi. Sau một năm nuôi, đà điểu nặng 100 kg. Như vậy, mỗi con đà điểu mái có khả năng sản xuất ra 2 tấn thịt hơi/năm, không phải 3-3,5 tấn như tin đã đưa.

2, "Trung tâm khuyến công Vĩnh Phúc và Công ty cổ phần tre Việt đã giới thiệu mô hình sản xuất đồ nội thất từ tấm cót... Sản phẩm được sản xuất trên dây truyền hiện đại, sử dụng 100% nguyên liêu từ tre nứa. Đặc biệt sản phẩm nội thất làm từ tầm cót...; Riêng 10 tháng của năm, giá trị xuất khẩu của hai sản phẩm đạt...; ...các sản phẩm phải trải qua công đoạn kép kín gồm: Lựa trọn nguyên liệu... nguyên liệu phải đảm bảo độ đồng đều, đủ về khích thước, độ dày, độ ẩm, mầu sắc, khẻ hở giữa các nan..."

(Tin Vĩnh Phúc: Sản xuất và xuất khẩu đồ nội thất từ tre nứa, tin TN phát ngày 15/10/08)

3, "Tỉnh xác đinh du lịch_góp phần rất lớn trong_chương trình  phát triển kinh tế_xã hội trong tiến trình hội nhập, từ đó tỉnh đã đầu tư giao thông cho phát triển du lịch rất mạnh, nhất là các tuyến đường  đến các khu, điểm du lịch trọng điểm, có chính sách khuyến khích đầu tư_mạnh nhà hàng khách sạn đáp ứng nhu cầu các  tầng lớp nhân dân từ bình dân đến cao cấp, nhất là du khách quốc tề, ngành du lịch tích cực đào tạo nguồn nhân lực  phục vụ du khách."

(Tin An Giang: Du khách quốc tế và doanh thu du lịch tăng mạnh, tin TN phát ngày 11/10/08)

Một nguyên tắc sơ đẳng: Các từ được viết cách nhau một khoảng trống bằng một chữ cái. Tuy nhiên, khoảng cách giữa các từ trong tin này khá tùy tiện. Tám dòng tin không có lấy một dấu chấm câu, dấu phẩy cũng không được "trọng dụng", có được từ nào dùng từ ấy, rất tùy tiện. Đọc xong tin này chắc khách du lịch hết muốn đến An Giang. Nếu tỉnh này biết phóng viên, biên tập viên TTXVN "quý" tỉnh mà viết lách lôi thôi thế này thì chắc cũng... xin các bác, để yên cho em còn làm ăn!

4, "Ngày 28/10/2008, tại Hà Nội, đã diễn ra "Diễn đàn công nghiệp triển lãm hội chợ Thái Lan - Việt Nam" do Ủy ban Hội nghị triển lãm Thái Lan )TCEB)... Bà Supawan Teerarat - giám đốc Triển Lãm - Ủy ban Hội chợ triển lãm Thái Lan cho biết: "Sở dĩ TCEB chọn Việt Nam để tổ chức diễn đàn này vì Việt Nam đạt được sự tăng trưởng bền vững và sẽ phát triển rất tốt trong tương lai "Năm 2009, kế hoạch của TCEB sẽ tập trung vào thị trường ASEAN như Malaixia, Xingapo, Plilippin, Inđônêxia, Việt Nam và tiếp tục phát triển thị trường Ấn Độ, Trung Quốc. TCEB sẽ đầu tư 10 triệu bạt nhằm khuyến khích các đơn vị tổ chức sự kiện ở Thái Lan", Bà supawan Teerarat nói. Theo Bộ Công Thương Việt Nam, Thái Lan và Việt Nam đã thiết lập được mối quan hệ chặt chẽ, giao dịch thương mại hai nước đạt gần 5 tỷ USD năm 2007; trong đó xuất khẩu của Thái Lan vào Việt Nam đạt gần 4,087 tỷ USD vào năm 2006 tăng 32%, đánh dấu một bước phát triển vô cùng quan trọng."

(Tin Xúc tiến hợp tác thương mại Việt Nam - Thái Lan, tin KTVN&TG ngày 29/10/08)

Tin phát ngày 29/10, tức là thời điểm kết thúc quý 3 năm 2008, xét chặt chẽ thì PV phải cập nhật thông tin trao đổi thương mại hai chiều Thái Lan - Việt Nam từ đầu năm đến hết tháng Mười hoặc số liệu của nửa đầu năm, đằng này chỉ có số liệu của năm 2007 và số xuất khẩu của Thái Lan sang Việt Nam của năm 2006 (!). Các con số đã khập khiễng thì chớ, PV-BTV còn "bồi" thêm 32% - một tỉ lệ rất "chơi vơi" không biết bấu vào đâu để làm phép so sánh. Tăng 32% là tăng so với cái gì, so với thời điểm nào?

Ngoài ra còn các lỗi khác, nhẹ hơn, chẳng hạn ngoặc đơn đóng (2 lần) mà không có mở - )TCEB); viết hoa danh từ chung (bà), còn tên riêng của chính nhân vật lại viết thường, vv.

5, "Trong 2 ngày 30 -31/10/2008, được Dự án bò sữa Việt tài trợ Ngành sữa Việt Nam (Dairy VietNam) phối hợp với Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) tổ chức hội thảo "Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam" nhằm nâng cao vai trò của khu vực tư nhân và nhà nước, thu hút vốn đầu tư và sự đóng góp của các bên để hỗ trợ phát triển chăn nuôi bò sữa quy mô nhỏ ở Việt Nam.

Việt Nam đang nằm trong chương trình phát triển chiến lược Châu Á của Fao (Tổ chức nông lương liên hiệp quốc) về phát triển chăn nuôi bò sữa quy mô nhỏ. Fao đã xây dựng chương trình này và trình chính Phủ các nước để phát triển trong đó có Việt Nam;... Hội thảo nhất trí, cần thành lập Ban chỉ đạo nhằm chỉ đạo...".

(Tin Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam, tin KTVN&TG ngày 31/10/08)

"VietNam, liên hiệp quốc, chính Phủ, Châu Á" là những lỗi lẽ ra không đáng có. Đoạn sau bị thừa ý: "Việt Nam đang nằm trong chương trình phát triển chiến lược Châu Á của Fao... trong đó có Việt Nam". 

6, "Các nhà khoa học Mỹ thuộc trường đại học Berkley ở bang California có vẻ như sắp biến ước mơ thành hiện thực: biến mọi vật thành những vật thể vô hình...; ...một nghiên cứu sinh đang làm luận án tiến sĩ tại Trường đại học Berkely, cho rằng...; Thế nhưng hiện nay nhóm các nhà khoa học thuộc Trường Đại học Berkeley đã...; Jason Valentine vẫn chưa chịu tiết lộ khi nào thì chiếc áo khoác vô hình (như trong phim Harry Potter) sẽ trở thành vật thể hiện hữu thật sự chứ không còn là một sản phẩm trong chuyện khoa học viễn tưởng hay trong chuyện thần thoại."

(Bài Vật liệu vô hình, bản tin Khoa học & Công nghệ, số 43 ngày 23/10/08)

Tên trường, tên nào là đúng trong 3 cách viết trên? Hơn nữa, viết "truyện viễn tưởng, truyện thần thoại" thì đúng hơn là dùng từ "chuyện"...

7,  "Cá ngựa còn có tên gọi là hải Mã...; Tất cả các loài cá ngựa đều sống đáy và gần đáy...; Ngoài ra, cá ngựa là vị thuốc có tác dụng kích thích sinh lực, thường dùng cho người già yếu phụ nữ vô sinh, trong nhiều trường hợp có thể trị bệnh hen suyễn. Ngoài ra, cá ngựa còn được nuôi làm cảnh... Tại Kiên Giang các hoạt động khai thác và kinh doanh cá ngựa cũng diễn ra sôi động, phần lớn tập trung nhiều ở các bến cảng, các chợ do nhiều thành phần tham gia sau đó các đại lý gom đủ hàng chuyển lên TP.Hồ Chí Minh... Ngoài các phượng tiện thông thường... người ta còn cải tiến một loại phương tiện chuyên đánh bắt cá ngựa tại các bãi cỏ biển nhằm đạt sản lượng cao để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường cá ngựa...; Ban quản lý khu bảo tồn biển Phú Quốc đã tiển khai đề tài nghiên cứu sản xuất giống, nuôi cá ngựa đen trong bể ciment... Đề tài có sự hợp tác của Viện Hải Dương Học Nha Trang. Thành công của đề tài sẽ góp phần quan trong trong việc bảo tồn cá ngựa quý hiếm tại kiên Giang. Bên cạnh đó việc chuyển giao nhân rộng mô hình...".

Điều đầu tiên đáng nói là phóng viên, biên tập viên rất "tiết kiệm" dấu phẩy trong tin này. Trong tin còn có nhiều lỗi chính tả.

8, "Theo thống kê ban đầu, mưa lớn đã làm đổ hoàn toàn một nhà dân ở xã Tân Lĩnh, hư hỏng 26 ngôi nhà khác ở các xã Tân Phượng, Mai Sơn, Yên Thắng, Minh Xuân... và thiệt hại hàng trăm hécta lúa mùa... Đặc biệt, vào lúc 23 giờ ngày 22/10, sét đã đánh hỏng cột vi ba ở xã Động Quan, làm đứt cáp quang ở xã Trúc Lâu của Trung tâm Viễn thông Lục Yên, khiến đoạn thông tin liên lạc bị gián đoạn. Mưa lớn còn gây ngập úng, sạt lở ta luy dương trên các tuyến đường từ thị trấn Yên Thế ra quốc Lộ 70".

(Tin Yên Bái: Mưa lớn kéo dài gây thiệt hại nặng ở Lục Yên, báo Tin Tức ngày 24/10/08)

9,  "Nhờ có chiều cao vượt trội và dễ thuần, ngựa Áchentina đã lọt vào tầm ngắm của cảnh sát Côlômbia. Từ đầu năm tới nay Côlômbia đã tiếp nhận 120 con ngựa của Áchentian... Các thị trường tiêu thụ thịt ngựa lớn nhất của áchentina là..."

(Tin Áchentina xuất khẩu ngựa cảnh sát, tin KTVN&TG ngày 31/10/08).

Đồng nghiệp
Theo Nội san Thông tấn, số 11/2008