Thứ hai, ngày 17/11/2025

Sổ tay phóng viên

Gen Z - chìa khóa mở cánh cửa truyền thông tương lai

(13/01/2025 15:53:37)

Gen Z liệu có phải là thách thức lớn nhất và có nên bố trí nhân sự cùng các nhóm chuyên gia để tiếp cận đối tượng này là câu hỏi của nhiều cơ quan báo chí truyền thông. Sự thật là báo chí dù có lớn mạnh đến đâu cũng phải phụ thuộc vào công chúng mà họ tiếp cận được. Suốt nhiều năm, báo chí tìm cách lôi kéo nhiều thế hệ công chúng, nhưng đây chỉ là quá trình thích nghi chậm chạp chứ không phải sự thay đổi quyết liệt. Con đường chuyển đổi sang hệ sinh thái kỹ thuật số giống như một đường băng dài, nhưng điểm cất cánh thì đã tới rất gần. Thế hệ thiên niên kỷ là nhóm độc giả bắc cầu giữa thế hệ cũ và mới. Đó chính là Gen Z - những công dân kỹ thuật số thực sự.

Gen Z là thế hệ sử dụng nhiều nền tảng mạng xã hội

Tuổi của Gen Z vẫn đang là vấn đề gây tranh cãi. Nhiều người nói là thế hệ sinh từ năm 1996-2015. Nhưng người khác lại cho rằng Gen Z là bất kỳ ai được sinh ra vào thời đại kỹ thuật số.
 
Bente Zerrahn, chuyên gia về đổi mới sáng tạo tại Axel Springer và thuộc Gen Z cho rằng, Gen Z là những người sinh ra trong thời đại của mạng xã hội. “Bạn sinh ra với internet và lớn lên với các nền tảng mạng xã hội. Đó là sự chuyển dịch mô hình về cách tiếp cận với thế giới. Đó là cách tiếp cận mang tính mạng lưới và kết nối xuyên suốt nhiều nguồn, thay vì chỉ một nguồn”, Bente Zerrahn cho biết.
 
Sống trong một thế giới tràn ngập công nghệ số, Gen Z là nhóm sành kỹ thuật số nhất trong xã hội. Gen Z không chỉ có tư duy “mobile là trên hết” mà thậm chí còn coi “mobile là duy nhất” khi tiếp cận thông tin.
 
Những công dân số này sống trên internet, có khả năng chi tiêu lớn và “đang dần trở thành thế hệ có giáo dục tốt nhất”. Theo Trung tâm nghiên cứu Pew, Gen Z là thế hệ đa dạng nhất về mặt chủng tộc, sắc tộc và đang trong quá trình trở thành thế hệ có học vấn tốt nhất. Đây là lý do nhiều công ty, cả bên trong và ngoài lĩnh vực báo chí truyền thông, cố gắng tìm hiểu xem Gen Z muốn gì.
 
Lớn lên trong thời đại hậu thông tin, Gen Z tự nhiên trở thành người tiêu dùng truyền thông lớn. Họ tạo ra thói quen tiêu dùng kỹ thuật số hằng ngày khi tiếp cận tin tức. Instagram, Twitter, YouTube và cả TikTok cũng không còn là các nền tảng truyền thông xã hội cơ bản, mà trở thành nền tảng để tiếp cận tin tức truyền thông.
 
Khảo sát gần đây từ Statista cho thấy: 50% Gen Z tiếp cận thông tin từ truyền thông xã hội. Gần 9/10 người trưởng thành thuộc Gen Z ở nước Mỹ dành hơn một tiếng mỗi ngày để “lang thang” trên truyền thông xã hội, trong đó gần một nửa dành tới hơn 3 tiếng mỗi ngày trên các mạng xã hội, theo khảo sát của Creatopy.
 
“Họ đi nhanh hơn”, Phó chủ tịch điều hành bộ phận nghiên cứu thị trường địa phương của tổ chức Borrel Associates tại Mỹ Corey Elliott nhận định. “Họ lớn lên với internet, luôn có các thiết bị được kết nối. Họ có thể tìm được rất nhiều thứ, nhanh hơn rất nhiều so với chúng ta. Nếu họ muốn tìm thứ gì đó, họ không đến thư viện, họ lên YouTube”. Họ là thế hệ sẵn sàng đòi hỏi nhiều hơn đối với bất kỳ một cơ quan, tổ chức nào, bao gồm cả báo chí truyền thông.
 
Gen Z sẽ là nhóm nhân khẩu học lớn nhất mà các công ty sẽ nhắm đến, tính tới năm 2032. Họ đã trở thành thế hệ lớn nhất, chiếm tới 32% dân số, tức là có thể tạo ra sức mạnh mua sắm lớn nhất trong số các nhóm nhân khẩu học trong tương lai. Chúng ta cần phải hiểu các nền tảng, sở thích tiêu dùng độc đáo, quan điểm của Gen Z về thế giới, niềm khao khát về tính độc đáo, chính xác. Điều này đòi hỏi nhân sự của các tổ chức, cơ quan báo chí truyền thông phải hoạt động hiệu quả nhất theo cách hợp tác và linh hoạt nhất.
 
Gen Z dành phần lớn thời gian tương tác trên mạng xã hội

Gen Z đại diện cho khả năng và các tính cách cần thiết của việc chuyển đổi số. Đó là sự kết nối kỹ thuật số kéo dài xuyên suốt cả đời người, sự ưa thích hợp tác, tư duy tăng trưởng và cam kết lâu dài. Họ giữ chìa khóa tìm ra tương lai bền vững cho các tòa soạn nhưng họ cần được cho phép xoay chìa để mở. Thách thức ở đây là tạo không gian cho chuyên môn của họ và tăng cường ảnh hưởng của họ, đặc biệt là ở các vị trí cấp cao. Về mặt vận hành, khi chúng ta vận dụng những nguyên tắc này thì việc thành lập cơ quan báo chí mới dễ hơn so với chuyển dịch tổ chức đã có sẵn.
 
Họ kết nối nhiều hơn và đa dạng cách thức hơn so với những gì mọi người quan sát và nhìn nhận, theo Michael Bolden, CEO và Giám đốc điều hành của Viện báo chí Mỹ. Một nghiên cứu được công bố năm 2023 cho thấy: 79% người Mỹ trẻ tuổi đọc tin tức hằng ngày. Theo một dự án hợp tác nghiên cứu truyền thông giữa hãng tin AP, Trung tâm nghiên cứu lĩnh vực Công và Viện báo chí Mỹ, khảo sát những người từ 16-40 tuổi cho thấy: 71% số người trong độ tuổi này tiếp cận tin tức từ truyền thông xã hội.
 
Báo cáo tin tức kỹ thuật số của Viện Reuters cho biết, 39% những người được hỏi trong độ tuổi từ 18-24 đang sử dụng mạng xã hội là nguồn chính để đọc tin, so với 34% đọc trên website hoặc các ứng dụng tin tức. Những người trong độ tuổi này cũng thích tiếp cận tin theo “cửa ngách”, nghĩa là thông qua mạng xã hội, các trang tin tổng hợp và công cụ tìm kiếm, so với nhóm lớn tuổi hơn.
 
Bức tranh truyền thông xã hội đang tiếp tục phát triển ngoạn mục, với việc các nền tảng mới như TikTok tiến vào cuộc chơi bên cạnh những nền tảng như Instagram và Telegram đang ngày càng trở nên phổ biến trong giới trẻ. Khi những công dân kỹ thuật số chuyển sự chú ý của mình khỏi Facebook, các nền tảng tập trung nhiều hình ảnh như: Instagram, TikTok và YouTube đã trở nên ngày càng phổ biến để xem tin tức. Việc sử dụng TikTok để tiếp cận tin tức đã tăng liên tục theo thói quen người dùng, trong khi YouTube đang ngày càng phổ biến với giới trẻ ở Đông Âu, châu Á - Thái Bình Dương và Mỹ Latin./.
 
Những tính cách cơ bản của Gen Z và cách Gen Z tiêu thụ truyền thông 

* Gen Z có cá tính và đam mê nhiều hơn bất kỳ nhóm dân số nào. 

* Khi nói về giới và xu hướng tình dục, Gen Z có xu hướng tiếp nhận giới tính linh hoạt. Theo nghiên cứu của McKinsey and Company, 20% Gen Z “không xem mình thuộc về giới tính nào rõ rệt”, trong khi chỉ có 10% của thế hệ trước thấy như vậy. Cũng nghiên cứu đó nhận thấy, 48% Gen Z đánh giá cao thương hiệu không xác định giới tính, trong khi chỉ có 38% thế hệ trước thấy vậy. 

* Gen Z có xu hướng rất hòa nhập. Họ bác bỏ thứ bậc, khao khát minh bạch và muốn trao đổi cởi mở về những vấn đề ảnh hưởng tới họ và những người khác. 

* Họ siêu kết nối với internet và không có xu hướng phân định thế giới thật và ảo. Khảo sát gần đây của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy việc sử dùng internet “gần như liên tục” của nhóm tuổi thanh thiếu niên. Gần một nửa (46%) những người từ 13-17 tuổi ở Mỹ gần như liên tục sử dụng internet.

* Về khía cạnh nội dung, sự khác biệt lớn nhất giữa Gen Z và những thế hệ trước là Gen Z có xu hướng vừa tạo ra nội dung vừa tiêu thụ nội dung. Họ đánh giá cao và hy vọng nhiều ở việc cá nhân hóa. Họ thích xem trực tuyến và nội dung có phụ đề.

(Theo cuốn “Đổi mới sáng tạo trong báo chí 2023 - Báo cáo toàn cầu”)
Nội san Thông tấn số 12/2024