Trao đổi - Thảo luận
Hồ sơ Panama: Cuộc "cách mạng" trong hợp tác báo chí
(14/06/2016 14:34:44)
Hàng trăm nhà báo từ nhiều quốc gia trên thế giới cùng bí mật điều tra vụ rò rỉ tài liệu lớn nhất trong lịch sử mang tên Hồ sơ Panama, làm nên cuộc "cách mạng" về hợp tác báo chí, tạo bước ngoặt trong báo chí điều tra. Ngay sau khi những thông tin ban đầu của Hồ sơ Panama được công bố, một loạt quốc gia đã tuyên bố sẽ tiến hành điều tra các thông tin liên quan tới vụ việc chấn động thế giới này.
Trong những năm qua, Hiệp hội Báo chí điều tra quốc tế (ICIJ) có trụ sở tại Washington của Mỹ đã tiến hành nhiều vụ điều tra về hành vi trốn thuế như: Offshore Leaks năm 2013, LuxLeaks năm 2014 và SwissLeaks năm 2015. Tuy nhiên, Hồ sơ Panama với 2,6 terabyte dữ liệu chứa 11,5 triệu tài liệu - nguồn thông tin lớn gấp 1.000 lần vụ WikiLeaks vào năm 2010, thực sự là vụ rò rỉ thông tin lớn nhất được giới truyền thông khai thác từ trước đến nay. Có 370 nhà báo thuộc 109 tòa soạn báo trên toàn thế giới đã bí mật điều tra, phân tích hàng triệu tài liệu rò rỉ từ công ty luật Mossack Fonseca của Panama trong thời gian gần một năm từ tháng 6/2015 - 4/2016.
Không chỉ phanh phui mức độ gian lận khủng khiếp làm chấn động thế giới, vụ việc còn cho thấy sức mạnh của báo chí và khả năng tập hợp các nhà báo trên toàn thế giới. Qua đó, khẳng định vai trò và tầm quan trọng của việc hợp tác xuyên biên giới giữa các tòa soạn báo trong một thế giới toàn cầu hóa.
Tòa soạn báo Süddeutsche Zeitung - SZ ở Nam Đức là cơ quan đầu tiên đăng tải thông tin liên quan đến Hồ sơ Panama sau khi nhận được tố cáo nặc danh về những bê bối bên trong của công ty luật Mossack Fonseca. SZ là tờ báo lớn, vốn nổi tiếng về việc lật tẩy các vụ trốn thuế và rửa tiền tầm cỡ, song lượng dữ liệu khổng lồ và tính chất toàn cầu của vụ việc khiến các nhà báo Đức phải liên hệ với ICIJ để phối hợp phân tích và giải mã các tài liệu. Điều này cho thấy, trong giai đoạn hiện nay, một tờ báo lớn dù có uy tín và mạng lưới phóng viên tại nhiều nơi trên thế giới cũng không đủ sức tiến hành điều tra riêng rẽ trước một lượng dữ liệu khổng lồ, mà cần phải có sự hợp tác giữa các tòa soạn và không ai có thể tìm kiếm thông tin liên quan mỗi nước tốt hơn chính các nhà báo sở tại.
Trong quá trình hợp tác, các nhà báo đề cao sự chia sẻ thông tin, tin tưởng và bảo mật. Đây là các yếu tố quyết định làm nên sự thành công trong vụ rò rỉ Hồ sơ Panama. Việc các nhà báo và các tòa soạn tham gia điều tra, cùng nhau khai thác thông tin cho thấy họ đã vượt qua được sự cạnh tranh giữa các cơ quan truyền thông, quyết tâm giữ bí mật, cùng đợi "giờ G" là ngày 3/4/2016 để đồng loạt công bố và tạo ra cơn địa chấn toàn cầu. Báo Le Monde (Thế giới) của Pháp nhấn mạnh: "Nghề báo là một nghề sử dụng các công nghệ mới đồng thời đòi hỏi sự đổi mới liên tục. Hình thức trao đổi và chia sẻ dữ liệu như trong vụ điều tra Hồ sơ Panama đã mở ra những triển vọng mới cho "báo chí chia sẻ", trong quá trình điều tra các vụ việc có lượng dữ liệu khổng lồ. Một thời đại mới - thời đại hợp tác báo chí - đang bắt đầu".
Vụ rò rỉ Hồ sơ Panama phơi bày những chiêu thức mà những người giàu có và quyền lực nhất thế giới đã sử dụng để che giấu tài sản và tìm cách trốn thuế. Ngày 15/4, Anh cùng với 4 nước gồm: Pháp, Đức, Tây Ban Nha và Italy đã công bố một quy định mới về minh bạch thuế để đối phó với vấn nạn trốn thuế. Quy định mới này dự kiến sẽ bắt đầu có hiệu lực từ tháng 1/2017.
Hồ sơ Panama đã công bố danh tính của nhiều chính trị gia, người nổi tiếng liên quan đến các hoạt động gian lận thuế và khiến một số chính trị gia hàng đầu phải từ chức vì sức ép. Một trong những nạn nhân, chính trị đầu tiên của Hồ sơ Panama là Thủ tướng Iceland Sigmundur David Gunnlaugsson. Tài liệu tiết lộ ông và vợ đã lập tài khoản ở nước ngoài thông qua một công ty bình phong. Sức ép này đã buộc ông phải từ chức vào ngày 5/4. Trong khi người đồng cấp với ông- Thủ tướng Anh David Cameron phải công khai hồ sơ thuế. Tại Chile, người đứng đầu của Văn phòng Minh bạch quốc tế đã từ chức vào ngày 4/4. Giữa tháng 4, Bộ trưởng Công nghiệp Tây Ban Nha Jose Manuel Soria cũng phải từ chức khi tên ông và người anh trai được liệt kê là nhà điều hành của công ty có trụ sở tại Bahamas, được lập ra thông qua hãng luật Mossack Fonseca... Một số nhà phân tích cho rằng, vụ rò rỉ Hồ sơ Panama gây chấn động thế giới này sẽ còn làm nhiều quốc gia trên thế giới đau đầu.
CÁC TIN ĐÃ ĐĂNG:
Tin truyền hình giảm – Nhìn từ thực tế khu vực phía Nam (14/06/2016 14:25:30)
Sức trẻ Việt Nam News (10/06/2016 15:37:52)
Giải báo chí TTXVN 2015: 56 tác giả, nhóm tác giả được vinh danh (11/05/2016 15:13:47)
Cùng lắng nghe nhau (11/05/2016 14:58:23)
Khủng hoảng báo chí Anh (08/04/2016 09:47:37)
Một số giải pháp đối với dòng thông tin mang tính chủ lưu (07/04/2016 10:55:48)
Ghi nhận từ một cuộc tọa đàm: "Bàn giải pháp nâng cao chất lượng thông tin ảnh khu vực phía Nam" (12/01/2016 10:36:01)
Chung tay nâng tầm thương hiệu (12/01/2016 10:29:18)
Tiêu chí đánh giá chất lượng thông tin của TASS (08/12/2015 15:37:24)
Phóng viên "kiêm" điệp viên (08/12/2015 15:34:31)
